حمیدرضا ترقی- حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در ابتدای جلسه‌ی درس خارج فقه و در آستانه‌ی سالروز حماسه‌ی ۹ دی ۸۸، با اشاره به دشمنی و کینه‌ورزی عملی مستکبران با حاکمیت اسلام و تلاش آنان برای سلب مؤلفه‌های قدرت نظام اسلامی، حادثه‌ی بی‌نظیر ۹ دی را ازجمله نمونه‌های قدرت جمهوری اسلامی خواندند و خاطرنشان کردند: امروز هندسه‌ی تقابل قدرت‌های استکباری با جمهوری اسلامی در جهت سلب قدرت مادی و معنوی، و عزم و اراده‌ی ملت ایران است و در مقابل، باید این قدرت را حفظ و روزبه‌روز تقویت کرد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به روایتی از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)، دستیابی به خیر و سعادت در جوامع بشری را در سایه‌ی برخورداری از قدرت دانستند و افزودند: قدرت‌های مستکبر همچون آمریکا، سعادت جامعه و آنچه را که «ارزشهای آمریکایی» می‌خوانند، در جمع‌آوری ثروت و تسلط بر عالم دنبال می‌کنند اما اسلام، سعادت بشر را در رسیدن به کمالات انسانی و جریان داشتن فکر و عمل قرآنی در تمام اجزای جامعه می‌داند.


حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به لزوم مجهز شدن به انواع قدرت ازجمله «قدرت فکری، اقتصادی، اجتماعی و بسیج مردمی» افزودند: به خیابان آمدنِ میلیون‌ها نفر در ۲۲ بهمن با گذشت حدود ۴۰ سال از انقلاب اسلامی، نشانه‌ی قدرت نظام اسلامی در بسیج مردمی است که این موضوع در دنیا بی‌نظیر است.

رهبر انقلاب اسلامی، حادثه‌ی ۹ دی را نمونه‌ی دیگری از عناصر قدرت نظام برشمردند و افزودند: در آن حادثه‌ی بی‌نظیر، هیچ‌کس دست‌اندرکار نبود و قدرت فکری که شاکله‌ی اصلی نظام اسلامی است، مردم را به خیابان‌ها کشاند و آن حادثه‌ی بی‌نظیر پدید آمد.7/10/95

مولفه های قدرت در جمهوری اسلامی

توان نظامی کشور یکی از مولفه‌های قدرت کشور است،: توان موشکی مانند حصاری ما را در برابر دشمن حفظ می‌کند و زیر سئوال بردن قدرت نظامی حماقتی است.

محور مقاومت جزء مولفه‌های اقتدار کشور است، عنوان کرد: برخی آگاهانه یا ناآگاهانه مسائل کشورهای همسایه همچون سوریه و لبنان را مرتبط به ایران ندانسته در حالی یکی از مولفه‌های قدرت ما همین موضوع است.

اقتصاد مقاومتی نیز از دیگر مولفه‌های مهم در حوزه حفظ قدرت کشور است.

دستاوردهای علمی و فناوری ورشد علمی از مولفه های دیگر قدرت است

مؤلفههای قدرت نرم جمهوری اسلامی

منابع قدرت در جمهوری اسلامی ایران بر ارزش هایی چون ایثار، شهادت طلبی، معنویت گرایی، عدالت باوری، ولایت مداری، حق گرایی و استقلال طلبی استوار است؛ به گونه ای که ضمن ایجاد تحول فرهنگی در سطح داخلی، بر روند تحولات خودباوری دینی و بیداری اسلامی در حوزه پیرامونی خود نیز تاثیر گذار بوده است.

از دیگرمولفه های قدرت نرم پشتوانه مردمی نظام است یعنی بعد مردم سالاری و حمایت مردم از نظام که به عنوان سرمایه اجتماعی محسوب می‌شود.

یکی دیگر از مولفه‌‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران تکیه به قدرت وحیانی و اراده الهی است که حمایت خداوند تبارک و تعالی، یعنی نصرت الهی را با خود همراه دارد. یکی دیگر از مولفه های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران، ‌وجود نهادهای مردمی مثل بسیج و سپاه است که هم در جنبه های سخت، نیمه سخت و هم به عنوان یکی از مولفه های مهم قدرت نرم جمهوری اسلامی مطرح هستند. قدرت الگو بخشی و الهام بخشی به سایر ملل جهان از دیگر مولفه‌های قدرت جمهوری اسلامی محسوب می‌شود.

عوامل تضعیف کننده قدرت مادی و معنوی جمهوری اسلامی

الف) تضعیف کننده های نرم داخلی

تهدیدهای داخلی همواره در سخنان مقام معظم رهبری بیشتر از تهدیدهای خارجی موردتأکید قرار گرفته شده است. :خطر جدی برای کشور عبارت است از آن مسائل که ما به دست خودمان به وجود میآوریم. ایجا داختلاف، ایجاد بی ایمانی، ایجاد ناامیدی نسبت به آینده، القای وجود اختلاف و دوئیت، القای احساس ضعف در مقابل دشمن- که بعضی ها متأسفانه از روی نادانی یا غرض ورزی این کارها را می کنند- احساس ناتوانی در مسئولان کشور- که بعضی این احساس را عملاً و بعضی قولاً ترویج می کنند- برای کشور منشأ خطر است.» (مقام معظم رهبری، 9 فروردین 1381)

1) اپوزیسیون های غیرقانونی داخلی :

اپوزیسیون داخلی اعماز اپوزیسیون قانونی که در برخی از مواقع با هیئت حاکمه همراهی ندارد و نسبت به رفتار و عملکرد آن در بخش های مختلف انتقاداتی (که گاهی بسیار جدی و گسترده است)، دارد و اپوزیسیون غیرقانونی که با اصل نظام مخالفت دارد و تلاش های خود را برمخالفت با آن قرار می دهد، رامی توان به عنوان تهدیدی برای امنیت نظام یاد کرد.
این نوع اپوزیسیون ها شامل احزاب و گروهک های ترد شده و یا نفی شده می شوند (مانند نهضت آزادی، سازمان مجاهدین خلق (منافقین)، گروه های سلطنت طلب و...). از جمله فعالیت های نرم این اپوزیسیون ها می توان به نافرمانی مدنی، اعتراضات و راهپیمایی های بدون مجوز، پخش شبنامه ها و...اشاره کرد. این نوع فعالیت ها در انتخابات دهم ریاست جمهوری نمود بارزی داشت.

2) گسستگی ( اختلافات ) قومی و مذهبی :

کشوری که دارای اقوام و مذاهب گوناگون است، همواره با تهدیداتی روبرو است. در این بین شاخص های مختلفی وجود دارد که می تواند امنیت یک کشور را از طرف اقوام موجود در آن مورد تهدید قرار دهد. از جمله این شاخص می توان به میزان مشروعیت نظام در نزد اقوام گوناگون، میزان پیوند تاریخی مشترک اقوام با همسایگان یا قدرت های خارجی دیگر، اشاره کرد

3) ترویج تفکرات مسموم از طرف زمامداران و سران احزاب :

ایجاد اختلاف، ایجاد ناامیدی نسبت به آینده، القای وجود اختلاف، القای احساس ضعف در مقابل دشمن (همان گونه که در سخنان مقام معظم رهبری آمد)، یکی از تهدیدهای نرم بر علیه امنیت عمومی است. میزان اهمیت این گونه تهدیدها زمانی بیشتر می شود که با تبلیغات خارجی و عملیات روانی دشمن همراه شود.

4) نا امنی اقتصادی :

نقش اقتصاد در امنیت ملی، حیاتی است و دلیل آن تأثیرات گسترده آن بر سایر ارزش های ملی است. توسعه نیافتگی پایدار و محرومیت از رفاه اقتصادی، روحیه ملی را تضعیف می کند و ناآرامی های اجتماعی را برمی انگیزد و در نتیجه چند دستگی داخلی را شدت می بخشد. چنین ضعف داخلی می تواند باعث اقدامات خصمانه از جانب دشمنان بالقوه یا بالفعل شود.

5) نا امنی اجتماعی :

وجود مشکلات اجتماعی مانند افزایش میزان طلاق، افزایش تعداد معتادین، افزایش میزان بزهکاری ها و مانند این ها که جامعه و مخصوصا خانواده را به عنوان یکی از پایه های اصلی تشکیل جامعه، متزلزل می کند، می تواند ضربه مهلکی بر امنیت اجتماعی وارد کند. افزایش شاخص های ناامنی اجتماعی به صورت غیر مستقیم می تواند، منابع ایجاد امنیت را تحت تاثیر خود قرار دهد،

ب) تتضعیف کننده های نرم خارجی:

1) تهدیدهای فرهنگی :

«باندهای بین المللی زر و زور که برای تسلط به منافع ملت ها، سازمان نظامی ناتو را تشکیل داده بودند، اکنون برای نابودی هویت ملی جوامع بشری و تحقق بیشتر اهدافشان درپی تشکیل ناتوی فرهنگی هستند تا با استفاده از امکانات زنجیره ای متنوع و بسیار گسترده رسانه ای، سررشته تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها و ملت ها را به دست بگیرند که باید هوشیارانه این مساله را زیرنظر داشت». (مقام معظم رهبری، 8 آبان 1385)
همان گونه که در فرمایشات مقام معظم رهبری مشهود است حمله به فرهنگ جامعه می تواند یکی از تهدیدهای نرم جدی محسوب شود.

2) اقدام پنهان :

اقدام پنهان به فعالیت های کشورها جهت نفوذ در امور سیاسی، اقتصادی یا نظامی سایر کشورها اطلاق می شود.
اقدام پنهان به دولت محدود نمی شود، بنابراین می تواند به عنوان تلاشی از یک دولت یا گروهی برای نفوذ در امور دولت یا سرزمین دیگری توصیف شود، بدون این که به طور رسمی حضور خود را آشکار نماید.

اقدام پنهان همان طور که از نام آن پیداست، ساز و کاری غیرمحسوس و پنهان برای تاثیرگذاری بر سیاست های طرف مقابل است. در واقع این نوع از اقدامات در کنار دیپلماسی (به عنوان اقدامی آشکار در راهبرد سیاست خارجی)، به عنوان مؤلفه یاری رساننده به اعمال سیاست ها در قبال سایر کشورها همواره مطرح بوده است.

3) تهدیدهای ناشی از فعالیت های سازمان های اطلاعاتی:

سازمان های اطلاعاتی با برخورداری از ابزارهای مناسب و نیروی انسانی متخصص می توانند به دست یابی حکومت ها به اهداف پنهانشان کمک شایانی نمایند.

الف -جاسوسی

جاسوسی به خودی خود تهدید محسوب نمی شود ولی از آن جایی که اطلاعات مورد نیاز برای سایر اقدامات منافی امنیت را تأمین می کند، به عنوان تهدیدی برای امنیت ملی است.
جاسوسی دارای اهداف مختلفی است. این اهداف ممکن است در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، نظامی، فناوری و زیست محیطی باشد. فعالیت های جاسوسی در نهایت می تواند به ایجاد ناامنی در حوزه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و فناوری اثرگذار باشد که این امر باعث از بین رفتن امنیت نرم در سطح جامعه و حکومت خواهد شد.

ب- براندازی:

براندازی عبارت است از تغییر نظام سیاسی حاکم بر یک کشور، ایجاد تغییر و تحول اساسی در باورهای اصلی یک نظام، که گاهی از طریق اعمال رفتار خشونت آمیز از قبیل کودتا و ترور، تحمیل جنگ و نظایر آن با حذف حاکمان از صحنه سیاسی یک کشور صورت می گیرد و گاهی نیز تغییر نظام سیاسی یک کشور از طریق مسالمت آمیز و با اجرای برنامه ای حساب شده و دراز مدت برای نفوذ در ارکان سیاسی یک نظام قابل اجراست. نتیجه هر دو اقدام به تغییر نظام سیاسی و نهایتاً براندازی منجر می شود.

یکی از بارزترین روش های براندازی که مستقیما با امنیت در تقابل است، براندازی نرم است. براندازی نرم عبارت است از: «اغواء، غافلگیری، کنترل اراده، تحریف و سازماندهی عمومی مردم در راستای تغییر ساختار و رفتار حاکمیت مبتنی بر قدرت نرم (ارتباطات و تبلیغات) در فرآیند تدریجی نمادین و غیرخشونت آمیز».
این نوع از براندازی چندی است؛ توسط کشورهای استعمارگر به خصوص آمریکا مورد استفاده قرارمی گیرد. براندازی نرم با استفاده از الگوهایی چون وقوع انقلاب های مخملین (براساس تفکر جهش به سوی دموکراسی و با تکیه بر نخبه گرایی)، ایجاد تغییرات سیاسی، فعال سازی جنبش های اجتماعی و... صورت می پذیرد.

محور های اساسی در افزایش مولفه های قدرت جمهوری اسلامی

1- تقویت جایگاه ولایت فقیه

2- اتخاذ دیپلماسی انقلابی و تهاجمی صلح طلبانه

3- تقویت ایمانی و باورهای دینی مردم

4- تحقق مردم سالاری دینی

5- افزایش حضور ومشارکت سیاسی مردم

6- تقویت قدرت بازدارندگی نظامی و محور مقاومت

7- حفظ روحیه استکبارستیزی ومقابله با نظام سلطه

8- حفظ وحدت و انسجام ملی

9- تحقق اقتصاد مقاومتی