عباس آقایی
همیشه گفته ام، باید از روزی بترسیم که جوان و دانشجوی ما انگیزه طرح مسئله و سؤال را نداشته باشد، که به یاری پروردگار امروز این چنین نیست و همه باید توان و تلاش خود را به کار گیریم تا روحیه خواستن و مطالبه در نسل جوان به ویژه جوانان علمی و دانشگاهی هرچه بیشتر گسترش یابد.(1) رسانه ها باید به طور جدی به معرفی نخبگان علمی و اجتماعی و سیاسی بپردازند، اما تشکل های دانشجویی نیز باید با پرورش نخبه های سیاسی، فضای مباحثه و استدلال را گسترش دهند و با محکم کردن پایه های فکری ـ سیاسی و تقویت روحیه امید در آنان، محیط را به گونه ای شکل دهند که مجموعه دانشجویی در سال های آینده نیز همواره در این فضا تنفس و در جهت اهداف بلند و آرمان های والا حرکت کنند.(2) این جملات، بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار چندی پیش جمع کثیری از فعالان و نخبگان تشکل های دانشجویی بود که در کنار تأکید ایشان مبنی بر ضرورت نخبه پروری در فضای دانشگاه های کشور، فصل جدیدی از توصیه های حکیمانه رهبر انقلاب خطاب به قشر فرهیخته دانشگاهی را گشود و سرآغاز تحرک و پویایی تازه ای در این باره شد.
تعریف کلی نخبه
نخبه به کلی‌ترین مفهوم آن به گروهی از اشخاص گفته می‌شود که در هر جامعه‌ای مواضع رفیع را در اختیار دارند. به بیان جزئی‌تر، نخبه مشتمل بر گروهی از افراد است که در رشته‌ای خاص برتری دارند.(3) دقیق‌ترین تعریف از نخبگان را پارتو ارائه داده است. به اعتقاد او، نخبه کسی است که ذاتاً دارای امتیازات هوشی، جسمی و روانی است. این مواهب را طبیعت در وجود یک شخص به عاریت نهاده است.(4)

نخبه و شرایط اجتماعی
نخبه نسبت به شرایط موجود در پیرامون خود که به نوعی با آن در ارتباط است وبا او در یک ارتباط متقابل تاثیر و تاثر است از توان تاثیر گذاری وتغییر برخوردار است ومی تواند با تولید بهترین تئوریهای مرتبط با آنچه که باید صورت پذیردشرایط را مواجه با ضرورت تغییر بنماید ودست مدیران را در اعمال اراده برای بهبود شرایط باز بگذارد(نخبه فکری) همچنین نخبه می تواند با مهارت های حرفه ای که براثر تمرین های میدانی به آنها دسته یافته تئوری های ارائه شده توسط همکاران خود را عملیاتی نماید(نخبه ابزاری).

نخبه از منظر اجتماعی
نخبه در یک تعریف ساده انسانی است که به دست آورد هایی که باحضور در یک فرآیند جدی آزمون وخطا بدست آورده است باورو یقین پیدا میکند، می داندچگونه خود را اداره کند، را‌ه‌‌های خوب فکرکردن را می شناسد،به صورت مستقل و بدون نیاز به سرپرست مسئولیت و وظیفه سپره شده را بدرستی انجام می دهد،به سرنوشت ملت ومملکت متعهد و علاقه مند می باشد، دارای صلاحیت بسیار گسترده ای برای هدایت و رهبری دیگران می باشد، به خاطر آراستگی به شهامت و صداقت مورد اعتماد مردم واقع می شود،چون مرتکب خطایی شد مسئولیت آن را با جان ودل میپذیرد و برای رفع عوارض آن تمام تلاش خود را به کارمیگیرد،از نظر اخلاقی دارای معیارهای والایی می باشدودر نهایت آنکه برای رسیدن به اهدافی که مدنظرش می باشد نهایت سعی و کوشش خود را به کار می بردتا با به جا گذاردن آثاری مطلوب امور را به مجرای اصلی خود هدایت کندودر این راه به هیچ عنوان آقایی و سروری کسانی را که بدون داشتن صلاحیت های لازم مصدر امور شده اند و خود را به سرنوشت مردم تحمیل نموده اند نمی پذیرد زیرا نخبه با هر نوعی از فرصت سوزی و ایجاد تهدید برای منافع جامعه چه ازسوی بیگانه صورت گیردویاازسوی خودی های بی فکربه آن تحمیل گردد مخالف می باشدوتلاش می کند که با حذف چنین شرایطی جامعه را از خطر انهدام در منابع انسانی و مادی (از طریق فهم دقیق جایگاه وارزش آنها) نجات دهد.براین اساس است که می توان هرمسلمان واقعی را یک نخبه فرض نمودوبه او اعتماد کرد.
مقام معظم رهبری نخبگان را به داشتن و تعریف کردن یک نقش ملی و تاریخی فرا می خوانند و از تعریف یک نقش شخصی بر حذر می دارند:"وقتى انسان نقش شخصى براى خودش تعریف مى‏کند - یک آدم بااستعداد - هدف او این میشود که به ثروت برسد، به شهرت برسد، همه او را بشناسند، همه او را احترام کنند؛ این میشود هدف. به این چیزها هم که رسید، دیگر کارى ندارد، انگیزه‏اى برایش باقى نمیماند؛ اما انسان وقتى براى خودش یک نقش ملى، یک نقش تاریخى تعریف کرد، وضع فرق میکند. شما باید آینده و تاریخ کشور را در نظر بگیرید و ببینید این ملت به کجا باید برسد و شما امروز در کجاى این چرخ و این ریل عظیم قرار دارید. امروز شما چه نقشى را باید ایفا کنید تا آن روز، این ملت بتواند در آنجا باشد. چنین نقشى براى خودتان تعریف و ترسیم کنید؛ هدف را بالا بگیرید."(5)
 

نخبگان از منظر علمی
مقام معظم رهبری برای حل مشکلات اساسی و بزرگ پیش روی کشور، از نخبه علمی انتظار دارند که همانند سرباز در میدان پرورش، پیشرفت و تولید علم کار کند:"نخبه علمى در میدان پرورش، پیشرفت و تولید علم بایستى مثل یک سرباز کار کند؛ اگر هم نکرد، کسى یقه او را نخواهد گرفت؛ لیکن یک روز یقه همه ملت و کشور را مشکلات اساسى و بزرگى خواهد گرفت که ما در کشورمان تجربه کردیم.  حافظ بودن کافى نیست؛ بعضیها اکتفا مى‏کردند به این که دانسته‏هاى دیگران را حفظ کنند؛ اما امروز این میل، عزم و احساس در خیلى از جوانان، اساتید و نخبگان ما به‏وجود آمده که باید علم را تولید کرد."(6) رهبر انقلاب پیشرفت را در گرو کاربردی کردن علم توسط نخبگان انتظار ممکن می دانند:"کار - تولید مقاله و نشر آن در دنیا - کارِ مهم و درجه یک نیست و با انجام آن، همه کار صورت نگرفته، بلکه باید این فکر در این‏جا پخته، تولید و اجرایى شود و به مرحله عمل درآید، تا بشود گفت پیشرفت حاصل شده است. البته در همین زمینه‏ها هم خیلى کار در کشور صورت گرفته است و ما حرکت کرده و به راه افتاده‏ایم."(7)