پنج اختلاف بر سر پنج مجهول
پنج نقطه اختلافی مهم بین ایران و آمریکا وجود دارد که برای ارزشیابی نسبت به صحتوسقم برجام باید حلوفصل شوند. اولاً بحث رفع تحریمها؛ طرف آمریکایی صراحتاً اعلام کرده که همه تحریمهای مغایر با برجام را رفع نمیکند و تحریمها به سه بخش تقسیم شدهاند؛ تحریمهایی که در ظاهر اعلام آمادگی رفع آن شده، تحریمهایی که هرگز رفع نمیشود؛ زیرا به زعم آمریکا مغایر با برجام نیست و تحریمهایی که طرف آمریکایی اذعان به رفع آنها دارد اما به بهانه تغییر برچسب آن در دوران ترامپ اعلام کرده که آن را رفع نمیکند.
بایدن عزمی برای رفع تحریم ندارد
مطابق قانون اساسی آمریکا، رئیسجمهور در صورتیکه کمتر از دوسوم اعضاء کنگره به مصوبهای رأی دهند میتواند آن را وتو کند و از سوی دیگر میتواند از اختیارات ویژه ریاست جمهوری برای رفع یا بازگرداندن تحریمهایی که در دوران ترامپ با برچسبهای مختلف علیه ایران وضعشده استفاده نماید. نکته قابلتوجه این است که دولت بایدن نمیخواهد این کار را انجام دهد. رابرت مادی نماینده آمریکا در وین صراحتاً اعلام کرده که رئیسجمهور امریکا بر سر بازگشت به برجام نمیخواهد با دو حزب دموکرات و جمهوریخواه درگیر شود، این بیانگر نگاه سیاسی دولت بایدن به یک پرونده کاملاً حقوقی است و این رویکرد طرف آمریکا نسبت به سایر معاهدات بینالمللی است.
تضمینی که داده نمیشود
موضوع دیگر بحث ارائه تضمین در خصوص بازگشت به برجام است نباید فراموش کرد طرف آمریکایی یکبار بهصورت کامل از برجام عدول کرده اکنون آمریکا برای بازگشت به برجام باید به ایران و سایر اعضاء تضمین دهد اما دولت بایدن چنین تضمینی را نداده و عنوان کرده هر زمان طرف آمریکایی احساس کند برجام با منافع ملی کشورش در تضاد است از آن خروج میکند.
مسئله سوم بحث راستیآزمایی است، بدون تردید طرف آمریکایی برای حفظ هندسه و منظومه تحریمها به این موضوع تن نخواهد داد؛ زیرا معتقد است اگر راستی آزمایی صورت بگیرد در عمل بازگشت آمریکا به برجام صورت نمیگیرد و این راستیآزمایی نشاندهنده عدم رفع برخی از تحریمها از سوی آمریکاست که ادعای آن را داشته به همین علت طرف آمریکایی از تحریمها بهعنوان یک ابزار فشار برای شکلدهی مذاکرات در آینده بر سر مسائل منطقهای و موشکی فشار وارد می کند.
احیاء خرابکاری نوچه آمریکا
موضوع چهارم بحث احیاء نطنز است، رژیم صهیونیستی حمله و یا عملیات خرابکارانهای را در اصلیترین نیروگاهی که دارای بالاترین سانترفیوژهاست انجام داده و این مهم با اطلاع مقامات دولت بایدن بوده است؛ در حال حاضر ما از طریق افزایش درصد غنیسازی و استقرار سانترفیوژهای جدید احیاء نطنز را پیش میبریم. طرف آمریکایی افزایش درصد غنیسازی و استقرار سانترفیوژ را مغایر با برجام برشمرده است و در عمل از ارائه راهکار در قبال حادثه پیشآمده سلب مسئولیت کرده است درحالیکه باید تکلیف چگونگی جبران خسارت رژیم صهیونیستی که به نیابت از آمریکا به نطنز وارد کرده روشن شود. مسئله آخر بازرسیهای آژانس است، آمریکا به دنبال افزایش قدرت مانور آژانس به بهانه برجام برای دسترسی و بازرسیهاست، این معادله پنج مجهولی همچنان در مذاکرات پابرجاست و زمانی میتوان ادعا کرد برجام احیاء شده که این پنج بخش مجهول معادله حلوفصل شود و تا آن زمان ادعایی مبنی بر احیاء برجام نمیتوان داشت.
شتاب دولت سیگنالی برای توافق بد
متأسفانه تعجیل وزارت خارجه و دولت مبنی بر به نتیجه رسیدن مذاکرات تا پیش از انتخابات تبدیل به نقطه ضعف شده است، دولت احیاء برجام را یک کاتالیزور و عامل تسریعکننده در خصوص ایجاد یک سلسله از تحولات اقتصادی سریع و هیجانی و هدایت آراء به سبد رأی خود میداند اما واقعیت این است که یک مفهوم فراتری به نام منافع ملی ایجاب میکند عامل تعجیل که اهرمی در مذاکرات شده را از بین ببریم؛ یعنی اگر طرف مقابل آمریکا و تروئیکای اروپایی احساس کنند که ما به هر قیمتی قصد توافق داریم از ما امتیازات بیشتر خواهند گرفت، متأسفانه سیگنالی که از سمت دولت مخابره شده بیانگر نیاز دولت ایران به توافق شتابزده است.