آن حضرت در روایات فراوانی به بیان خصلت ها و صفات شیعیان پرداخته اند لکن آنچه در این مجال مد نظر است اهمیت یکی از خصلت‌هایی است که بیش از سایر صفات مومن در آخرالزمان از اهمیت برخوردار است و آن تفکر و بصیرت و ژرف اندیشی است. آنچه که بی‌توجهی به آن موجب اختلافات فراوان در بین خود شیعیان، ندانستن وظیفه درست در وقت معین، تندروی ها و کندروی ها و افراط و تفریط‌های بسیار شده و می‌شود.
امام حسن عسکرى (ع) از شیعیان خویش انتظار دارد که اهل اندیشه و تفکر باشند و در وقایع روزمره با بصیرت عمل کنند:
"عَلیکُم بِالفِکرِ فَاِنَّهُ حَیاه قَلب البَصیر وَ مَفاتیحُ اَبوابِ الحِکمَهِ؛ بر شما باد به اندیشیدن؛ پس به حقیقت، تفکر موجب حیات و زندگى دل آگاه و کلیدهاى درب هاى حکمت است."
تمام پیشرفت‌های بشر در حوزه تکنولوژی و صنایع و پزشکی و غیره همگی حاصل سالها اندیشه و تفکر دقیق بوده اند لکن هرچه انسان قرن بیست و یک در امور مادی پیشرفت های چشمگیر داشته اما در معنویات آنطور که باید و شاید تفکر و اندیشه بکار برده نشده و نمی‌شود. اگر نیمی از تلاش فکری بشر در حوزه مادیات، صرف امور معنوی میشد دنیای امروز سرشار از اخلاقیات و کمال گرایی بود و چه بسا ظهور نیز واقع میشد. اما به‌نظر می‌رسد آنچه از موانع مهم ظهور است عدم اندیشه و تفکر و توجه جدی مردم به آخرت و کمال است.
در قرآن کریم بارها دعوت به تفکر و تعقل و اندیشه شده است. جالب اینکه بیش از هزار بار واژه علم و مشتقات آن ذکر شده و در 17 آیه به صراحت دعوت به تفکر و در 10 آیه واژه "أنظروا، دقت کنید" آمده و 50 بار عقل و مشتقانش و 4 مرتبه نیز به تدبر تاکید شده است.
امام حسن عسکرى (ع) در نامه ای به اسحاق بن اسماعیل نیشابورى نوشتند:
«اى اسحاق! خداوند بر تو و امثال تو از آنهایى که مورد رحمت الهى قرار گرفته و همچون تو داراى بصیرت خدا دادى می‌باشند، نعمت خویش را تمام کرده است... پس به یقین بدان اى اسحاق که هرکس از دنیا نابینا بیرون رود، در آخرت هم نابینا و گمراه خواهد بود. اى اسحاق! چشمها نابینا نمى شوند، بلکه دلهایى که در سینه ها هستند نابینا مىشوند. (بر اثر اندیشه نکردن) و این سخن خداوند در کتاب متقن خویش است آنجا که از زبان انسان ستم پیشه بیان مى کند:
«پروردگارا چرا مرا نابینا محشور نمودى با این که داراى چشم بودیم؟ (خداوند در جواب) مى فرماید: همان گونه که آیات ما براى تو آمد و تو آنها را فراموش کردى، امروز نیز تو فراموش خواهى شد.(سوره طه، آیه 126)» (العقول، ص 513)
تشکیل گروه ها و فرقه های مختلف تندرو که بیشترین خسارات و صدمات را در سال‌های اخیر به پیکره اسلام ناب نبوی و علوی وارد کرده اند همگی در پرتو بی توجهی به این دستور گران‌سنگ از امام است. وقتی اندیشه و بصیرت سرلوحه عمل ما نباشد جمود و قشری نگری جایگزین آن می‌شود و نتیجه چه می‌شود؟ یک روز بر طبل تفرقه میکوبند، یک روز ضریح مطهر را لیس می‌زنند، یک روز با پزشکی و درمان و بهداشت مقابله می‌کنند، یک روز از دیوار حرم بالا می‌روند و... قشری گری و عدم تفکر و بصیرت هر روز به نوعی خودنمایی می‌کند!
