
ترامپ به چهار راهبرد در مقابل ایران اشاره کرد، اول اینکه با متحدانمان برای مقابله با اقدامات بیثباتکننده ایران همکاری خواهیم کرد. آیا با این گفته احتمال وقوع جنگ علیه ایران را میدهید؟
احتمال وقوع جنگ همواره ذهن کشورهای منطقه را به خودش مشغول کرده است. علتش این است که اولاً جنگ اضطرابی در ملتها و دولتها به وجود میآورد. ثانیاً به دلیل تلفات و تأثیراتش نامطلوب است، اما مدتهاست احتمال وقوع جنگ نظامی با توجه به پیشرفتهای دفاعی و فضای بینالمللی کم شده است و در حال حاضر از آن به عنوان وسیله و ابزاری برای ترساندن طرف مقابل و ایجاد تفرقه در او استفاده میکنند. در یکی دو دهه گذشته امریکاییها در جاهای مختلف وارد جنگ نظامی شدهاند مثل افغانستان، عراق، سوریه و...، اما در مورد ایران به دلایلی که خودشان میدانند از این حربه استفاده نکردند و شرایط هم بهگونهای شده است که جنگ با ما اتفاق ساده و آسانی نباشد. جنگ علیه ایران از منطقی پیروی میکند که آغازش معلوم است، اما اینکه پایانش دست چه کسی باشد معلوم نیست. بنابراین به نظر نمیرسد شاهد جنگ نظامی و گسترده باشیم.
وضع تحریمهای اضافی علیه ایران و مقابله با افزایش توان موشکی و تسلیحاتی ایران را چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا تحریمها را بیشتر متوجه سپاه و موشکی میدانید؟
از سالهای گذشته همواره از برخی جنبهها نظیر فعالیتهای موشکی ایران و حقوق بشر تحت فشار بودهایم. با توجه به دامنه رقابتهایی که با غرب و امریکا داریم آنها همیشه علاقمندند موضوعاتی را برای نزاع و مخاصمه پیش بکشند. بر اساس بندهای برجام موضوع صنایع دفاعی کشور در فضای مذاکرات نیست و طرفین 1+5 طرح موضوع کردند که صنایع دفاعی و امنیتی در بحثهای مربوط به هستهای نباشد. نکته دیگر اینکه در بحث NPT و مقررات آژانس کشورهای عضو به خاطر مسائل دفاعیشان به آژانس پاسخگو نیستند. این به آن معناست که فضای فعالیتهای هستهای، بهویژه صلحآمیز آن ارتباطی به فعالیتهای دفاعی آنها ندارد و کشورهای مختلف دنیا علاقمندند از فناوری هستهای استفاده صلحآمیز کنند. صنایع موشکی و فشار به نیروهای دفاعی چه سپاه، چه ارتش و چه وزارت دفاع فشار علیه نظام است و دشمن میکوشد با تفکیک و جداسازی اینها القا کند که عدهای هستند که میخواهند فضا را به هم بزنند و متشنج کنند و عده دیگری چنین قصدی ندارند. با توجه به تجربهای که در داخل داریم مجموعه صنایع دفاعی ما چه در ارتش، چه سپاه و چه وزارت دفاع پیگیری میشود و وقتی بحث تحریم پیش میآید تحریم علیه نظام است و نه بخش خاصی از آن.
راهبرد چهارم ترامپ علیه ایران بستن راههای دستیابی ما به سلاحهای هستهای است. در واقع ترامپ با اتهامزنیهای بیاساس سعی در عدم تأیید پایبندی ایران به برجام را دارد. ضمن اینکه رسماً اعلام کرد ما پایبندی ایران به برجام را تأیید نخواهیم کرد. آیا با این اوصاف لزومی دارد ایران همچنان پایبند به برجام باشد؟
چون برجام یک قرارداد چند جانبه و متقابل و صفر و صدی است و هر کسی آن را به هم بزند مقصر اصلی است، لذا در حال حاضر سیاست جمهوری اسلامی ایران این است که پیشگام نقض برجام نباشد، بلکه دیگران این کار را بکنند تا او بتواند در چانهزنیهای بعدی دست برتر را داشته باشد. به همین جهت فشارهایی که ترامپ و تیمش وارد میکنند به خاطر این است که کاری کنند ما عصبانی شویم و شرایطی را فراهم سازند تا ما را از برجام خسته کنند و بهنوعی از آن دست برداریم و آن را نقض کنیم تا زمینههای فشار چند برابر علیه ما را مهیا کند. ترامپ در سخنرانیش گفت فشارها را زیاد میکنیم که پیرو همان ذهنیت است که ما را خسته کند تا از ما امتیاز بگیرد. به نظر من سیاست جمهوری اسلامی در باقی ماندن در برجام و اجرای تعهدات در مقابل فشارها و سخنان غیر منطقی ترامپ متین و مناسب است.
واکنش روحانی به اظهارات ترامپ علیه ایران را چگونه ارزیابی میکنید؟
در سخنرانی ترامپ اتهام و چند مورد گزافهگویی، اظهارات غیر منطقی و توهین وجود داشت که بهطور حتم اگر کسی بخواهد مانند ترامپ صحبت کند باید مثل او حرف بزند. به نظر من صحبتهای روحانی منطقی بود و بحثهای مربوط به خود برجام و بحثهای تاریخی و صحبتهایی در باره درک و شعور شایسته یک رئیسجمهور را مطرح کرد و در واقع اظهار داشت ترامپ واجد این ویژگیها نیست. مهمتر اینکه همه جهانیان را دعوت کرد به اینکه ترامپ بر سر عقل بیاید تا ثبات نسبی به وجود آمده بعد از برجام و فضای تفاهم و همکاری را تداوم ببخشد. ادبیات روحانی ادبیات مناسب ایرانی و در واکنش به ترامپ بود و نه مقابل آن و در واقع فحاشی، اتهامزنی و بیان صحبتهای غیر منطقی نبود.
به نظر شما از حالا به بعد عکسالعملهای جمهوری اسلامی در مقابل این اظهارات چگونه باید باشد؟
جمهوری اسلامی ایران باید متعهد به برجام باقی بماند. این نشان میدهد از یک طرف در ورود به و خروج از قراردادهای بینالمللی منطق داریم و از طرف دیگر میکوشیم با سایر رقبای 1+5 چه روسیه، چه چین و چه کشورهای اروپایی گپ و گفت و آنها را وادار به واکنش و فعالیت بیشتر کنیم. مجموعه فعالیتهای ما در منطقه نشان میدهد ما عنصر مؤثری هستیم و با فشارهای سیاسی نمیتوانند ما را از گردونه رقابتها و فعالیتها بیرون کنند. همین تأثیرگذاری ایران در منطقه راه را باز میکند که امریکاییها در سیاستهای خصمانهشان تجدیدنظر کنند.