نگاه

سد سازی ترکیه و بی آبی برای ایران

در سال های گذشته به واسطه ی سد سازی های ترکیه در غالب پروژه ای به نام "گاپ" سوغاتی از ریزگرد‌ها نصیب کشورمان می شد که حق آب و هوای سالم را از مردم ایران سلب می کرد. علاوه برآن، این روزها ترکیه در حال اجرای یک پروژه ی محرمانه ی دیگر به نام "داپ" است که حیات شمال غرب ایران را به‌طور جدی تهدید می‌کند.
احمد مدنی - سد سازی های ترکیه از سال های گذشته تا به امروز مشکلاتی را برای کشورهای همسایه به خصوص ایران وجود آورده است در سال های گذشته به واسطه ی سد سازی های ترکیه در غالب پروژه ای به نام "گاپ" سوغاتی از ریزگرد‌ها نصیب کشورمان می شد که حق آب و هوای سالم را از مردم ایران بخصوص در شهرهای خوزستان، سیستان و بلوچستان، تهران و... سلب می کرد. علاوه برآن، این روزها ترکیه در حال اجرای یک پروژه ی محرمانه ی دیگر به نام "داپ" است . این پروژه بصورت کاملا چراغ خاموش و محرمانه در حال اجراست. پروژه‌ای که به دلیل اثرگذاری مستقیم بر آورد روخانه ارس، حیات شمال غرب ایران را به‌طور جدی تهدید می‌کند.

رحمت الله نوروزی نماینده مجلس یازدهم در واکنش به پروژه داپ ترکیه می گوید: " ترکیه دارد چراغ خاموش و محرمانه پیش می‌رود؛ در حالیکه پروژه داپ تاثیر اساسی روی کشور ما دارد و به ویژه در شمال غرب ایران خطر جدی ایجاد می‌کند"

این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس اضافه کرد: "ما از سال۲۰۱۴مشکلات آبی در منطقه خاورمیانه داریم، ولی از سوی دیگر ترکیه از الان دارد به این مشکل را سرعت می‌بخشد؛ بنابراین هم وزارت نیرو و هم وزارت خارجه باید یک سری اقدامات اساسی دنبال کنند. احداث این سد می‌تواند حتی آب شرب شمال شرق کشور را دچار مشکلات اساسی کند و همچنین مشکل ریزگرد‌ها را هم به وجود بیاورد. اجرای این طرح بر سرشاخه‌های ارس است و ایران را به طور مستقیم تحت تاثیر قرار می‌دهد"

دکتر وحید جلال‌زاده, رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس درباره سدسازی‌های ترکیه در حوضه آبریز ارس می گوید: اَبَر پروژه سدسازی ترکیه در حوضه آبریز ارس در حال پیشرفت است و هدف ترکیه از این سدسازی‌ها انتقال آب به مناطق شرق این کشور و توسعه صنعت و کشاورزی است. اَبَر پروژه سدسازی ترکیه کشت و صنعت را در استان‌های آذربایجان غربی و شرقی, اردبیل و گیلان نابود خواهد کرد و حق‌آبه خزر را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.

حجت میان آبادی پژوهشگر دیپلماسی آب و دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در این باره می‌گوید: اجرای پروژه داپ می‌تواند تامین آب شرب شمال غرب کشور را با چالش جدی مواجه کند. این ابر پروژه به دلیل اجرا بر روی سرشاخه‌های ارس، ایران را مستقیما تحت تاثیر قرار می‌دهد، در پروژه داپ که بر روی ارس ساخته می‌شود، هدف توسعه کشاورزی و مصرف آب است. در چنین شرایطی آیا نباید نگران سرمایه‌گذاری چند هزار میلیاردی ایران در گوش راست گربه نقشه ایران برای توسعه اراضی کشاورزی پایین دست سد خداآفرین بود؟

این پژوهشگر دیپلماسی آب ادامه می‌دهد:، اما پروژه داپ که بخش عمده‌اش روی حوضه ارس و کورا ساخته می‌شود، به‌طور مستقیم روی ایران اثر دارد، زیرا ایران در حوضه ارس واقع شده است. این پروژه روی میزان آب سطحی و هم مسایل کیفی رودخانه ارس اثر می‌گذارد. ما در پایین دست حوضه ارس قرار داریم و بخش قابل توجهی از آورد این حوضه از ترکیه می‌آید. آب شرب بخشی از شهر‌های ما و بخش عظیمی از آب کشاورزی در منطقه از جمله دشت مغان از ارس تامین می‌شود.

محمد درویش، پژوهشگر و فعال محیط زیست در این مورد می گوید: " ترکیه می‌خواهد طرح داپ را روی سرشاخه ارس اجرا کند. ارس هم از آرارات سرچشمه می‌گیرد و وارد ایران می‌شود. اگر ترکیه بخواهد همان بلایی که بر سر عراق و روسیه آورد برای ارس هم اجرا کند، ایران به شدت ضرر می‌کند."

با وجود ضرر مستقیم ایران از پروژه های سد سازی ترکیه، متاسفانه بنظر می آید برای دولتمردان چندان مهم نیست که در رودخانه‌های مرزی چه می‌گذرد و استراتژی آنها در قبال پیگیری مسائل آب و محیط زیست فرامرزی «استراتژی بی‌تصمیمی» است، شاید به خاطر همین استراتژی است که امروز سیستان و بلوچستان حال و روز خوبی ندارد و در روزهای نه چندان دور هم سه استان شمال غرب در سکوت مسئولان سرنوشتی مشابه جنوب شرق پیدا خواهند کرد.

https://www.shoma-weekly.ir/2keojZ