اندیشه

زاهد دوست داشتنی و روشنفکر

رهبر انقلاب 11 تیر64 در دیدار با امام جمعه و جمعی از مسئولان قزوین، از مرحوم آقا شیخ هاشم قزوینی یاد کرده می فرماید:«(مرحوم آقاشیخ هاشم) بسیار برای ما محبوب بود. هیچ استادی یادم نمی آید که طلبه ها به قدر آقاشیخ دوست داشته باشند. خیلی عجیب بود در ایجاد محبت در دل شاگردان. عالمی بود بسیار سنگین، متین، خوش بیان، اهل معنی و زاهد و بی اعتنا به دنیا، در عین حال بسیار روشنفکر. آن زمان که اهل علم (اهل) روزنامه خوانی و مجله خوانی و این چیزها نبودند ایشان مرتباً مجلات مختلف را می گرفت و در جیبش می‌گذاشت، طوری که کاملاً دیده می شد و با آن محاسن سفید، خیلی مرد انصافاً بزرگی بود.
علی صفاری- هیچ مکتب و ملتی همچون دین اسلام و مذهب تشیع از حیث بهره مندی از الگوهای برجسته اخلاقی و رفتاری در غنا به سر نمیبرد. این افتخار بزرگ مکتب تشیع است که بزرگان بسیاری را در همه اعصار تربیت نموده است. یادآوری بخش هایی از زندگی این بزرگان می تواند چراغ راهی باشد برای همگان خصوصاً کسانی که به دنبال تربیت نفس خویش هستند. یکی از مفاخر حوزه های علمیه آیت اللّه شیخ هاشم قزوینی است که شاگردان بسیاری تربیت نمود. از جمله آنها می توان از مقام معظم رهبری، شهید آیت اللّه سعیدی، آیت اللّه العظمی صالحی مازندرانی، آیت اللّه خزعلی، آیت اللّه میرزا حسنعلی مروارید، آیت اللّه میرزا جواد آقا تهرانی، آیت اللّه واعظ طبسی، استاد محمد رضا حکیمی، دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی و بسیاری دیگر از بزرگان نام برد. این عالم فرزانه به مدت چهل سال در آسمان فقه، اصول، عرفان، اخلاق و ادب حوزه علمیه خراسان درخشید.

او در کنار ابعاد علمی عالم عمل و مبارزی سیاسی بود. استاد محمّدرضا حکیمی نقل می کند که روزی برای تدریس به مدرسه نواب آمده بود و چون کمی به وقت مانده بود، خدمتش رسیدم و فرصت را مغتنم شمرده، از مبارزات مسلحانه و اقدامات نواب صفوی پرسیدم و نظرش را در این باره جویا شدم. دستش را به طرف عمامهاش برد و با اشاره به تحت الحنک خود گفت: «با تحت الحَنَک نمیشود از دین دفاع کرد.» (کنایه از اینکه مبارزه مسلحانه ضروری است)برای درس گرفتن از ویژگیهای اخلاقی این عالم فرزانه به چند نکته اشاره می نماییم:

خانواده

آیت اللّه خزعلی می گوید:«ایشان یک انسان بود؛ یعنی می گفت من در خانه حقی به گردن زن ندارم که بگویم فلان چیز را بیاور. حقی به گردن بچه ندارم. بستگانش می گویند یک بار نشد به ما بگوید یک لیوان آب بیاور. در تمام چهل سال زندگی (به نقل از همسرش) یک بار تندی نکرد. یک دفعه از ما چیزی نخواست.» (1)

شجاعت

رهبر معظم انقلاب می فرماید: «مرحوم آیت اللّه قزوینی تنها روحانی بود که بر اساس همان آزادگی و بزرگ منشی اش در مقابل شهادت مرحوم نواب صفوی عکس العمل نشان داد و در مجلس درس از شهادت مرحوم نواب صفوی و یارانش به دسیسه دستگاه حاکم انتقاد شدید کرد و تأثر خودش را از شهادت آنها ابراز داشت و گفت: «مملکت ما کارش به جایی رسیده که فرزند پیغمبر را به جرم گفتن حقایق می کشند!» (2)

زاهد روشنفکر

رهبر انقلاب 11 تیر64 در دیدار با امام جمعه و جمعی از مسئولان قزوین، از مرحوم آقا شیخ هاشم قزوینی یاد کرده می فرماید:«(مرحوم آقاشیخ هاشم) بسیار برای ما محبوب بود. هیچ استادی یادم نمی آید که طلبه ها به قدر آقاشیخ دوست داشته باشند. خیلی عجیب بود در ایجاد محبت در دل شاگردان. عالمی بود بسیار سنگین، متین، خوش بیان، اهل معنی و زاهد و بی اعتنا به دنیا، در عین حال بسیار روشنفکر. آن زمان که اهل علم (اهل) روزنامه خوانی و مجله خوانی و این چیزها نبودند ایشان مرتباً مجلات مختلف را می گرفت و در جیبش میگذاشت، طوری که کاملاً دیده می شد و با آن محاسن سفید، خیلی مرد انصافاً بزرگی بود. در طول سال، ماه رمضان ایشان می آمد قزوین قلعه هاشم خان و به منبر می رفت و پولی به آقا شیخ می دادند و ایشان با همان پول دوران سال را می گذراند و از هیچ کس وجوهات نمی گرفت...» (3)

مهمان ناشناخته یا حضرت عزرائیل!؟

داماد شیخ هاشم نقل می کند که ایشان روز وفات به حمام میروند تا خود را پاکیزه کرده برای عروج ملکوتی آماده کنند. حمام ایشان طول می کشد. خدمتکار ایشان سؤال می کند: آقا! چرا حمام شما این همه طول کشید؟ ایشان پاسخ می دهند: بله، طول کشید. بعد از حمام برای ایشان یک استکان چایی می برند و کس دیگری را کنار ایشان مشاهده می کنند. چایی برای مهمان می برند. بعد از مدتی مهمان ناشناخته ناپدید می شود و شیخ در بیستم ربیع الثانی سال 1381 قمری جان به جان آفرین تسلیم می کند و در مدخل ورودی حرم مطهر رضوی، از طرف ضلع شمالی صحن آزادی (صحن نو) کفشداری شماره 7، به خاک سپرده شد.

یکی از شاگردان مرحوم شیخ هاشم، دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی در رثای این عالم ربّانی سروده است:

امروز، بامداد، هراسان بود گیسوی آفتاب پریشان بود...

انبوه سایه گستر اندوهش در سوگ آفتاب خراسان بود

https://www.shoma-weekly.ir/Iejd98