رهبر اندیشمند و فقیه سیاست مدار امام خامنه ای در بیانات نیمه شعبان « انتظار » را در فرهنگ تشیع با نگاهی جامع مطرح فرمودند .
معظم له دو نوع مفهوم انتظار فرج را تبیین کردند.
1-انتظار خاص
2-انتظار عام
3-این بیانات رهبر معظم، انتظار را از اسلام و مسلمانان، به گسترده جهانی برد تا غیر مسلمانان نیز بدانند که در انتظار عام، می توانند تسلیم سختی ها و بدی ها و ستمگران و سلطه گران نباشند و در هر سختی و مشکل با روحیه ی انتظار رهایی، به کوشش و تلاش و فعالیت به رهایی ها برسند.
4-این نوشته توضیحی فشرده بر دو نوع انتظار است.
1-انتظار خاص :
انتظار خاص در فرهنگ تشیع و در ادیان منتظر مهدی (عج)، انتظار ظهور امام عصر (عج) و استقرار حکومت عدل و قسط جهانی توسط امام قائم است.
انتظار= محور تحّول :
این انتظار، محوری شگرف برای تحول در انسان بطور فردی و در جمع های انسانی و در جامعه ها و ملت ها و در سراسر جهان برای همه ی انسان ها و هستی می باشد.
شناخت انتظار و مفهوم واقعی آن و شناخت چگونگی انتظار و معرفت یابی به آن در سطح جهانگرایی و نیکی خواهی همگانی و شناخت چگونگی تحقق آن و شناخت یاران انتظار و امامت انتظار و فرهنگ و تمدن انتظار و شیوه و روش منتظران، خود جهانی از کمال و عرفان و تکامل، و حرکت و امید و مقاومت و هدفمندی و ضابطه گرایی را به همراه دارد .
پیامدها :
پیامدها و تحولاتی که «انتظار» در انسان ها پدید می آورد از همان طرح مسئله انتظار شروع می شود تا به جامعه منتظر جهانی، تکامل می یابد .
انسان زمانی که به جمع منتظران مهدی (عج) می رسد، سپیده ای سراسر صفا و زیبایی و صمیمیت و محبت و خوبی و حق محوری، و کوشش و پرکاری می یابد . میپرسد انتظار چیست؟ و چرا انتظار؟
می یابد که انتظار یعنی « با چشمی باز منتظر، یک وضعیت مطلوب جهانی بودن » است؛ که این وضعیت مطلوب با رهبری وجودی معصوم از گناه و خطاست که سراسر پاکی و هدایت و خیر خواهی و مشکل گشایی است ؛ و یک انسان نمونه الهی است و برای همه انسان ها در سراسر جهان لطف و محبت و اخلاق و خیر رسانی و سعادت را به ارمغان می آورد.
این انسانی که با اعتقاد خاص با وجود مبارک امام عصر (عج) آشنا می شود و ویژگی های این امامت و فلسفه انتظار و یاری وی برای استقرار قسط و عدل بر سراسر جهان را می فهمد. بطور طبیعی متوجه قله نیکی ها و زیبایی ها می گردد .
حالا اگر او بخواهد به سوی این قله برود باید در خودش عزم و اراده پدید بیاورد و به سوی آن مرکز سازندگی ها کند، اگر بخواهد به مهدی (عج) برسد و با او در یک حلقه باشد، باید ویژگی های لازمه را در خویشتن خویش پدید بیاورد.
و این آغاز حرکت رشد آور و تکاملی در انسان است.
فرد جهانی :
از این رو انتظار خود تحول آور برای انسان در حالت فردی است ؛ اما اگر این فرد توجه کند که امام مهدی (عج)، مسئولیت حاکمیت خوبی ها و امنیت و آرامش همه جانبه به ویژه اخلاقی و ارزشی را برای همه جهانیان دارد، آنگاه در « وجود فردی » خود محدود نمی شود و خود را در برابر همه 8 میلیارد انسان موجود جهان مسئول می یابد و نگاه او به امور « نگاه فردی » نخواهد بود . « نگاه جهانشمول » می یابد و وسعت وجودی و تفکری و رابطه و عاطفه و احساس جهانی پیدا می کند و « فردی جهانی » می شود . و این همان رسالت انتظار است؛ که انسان ها را در یک جامعه نمونه ارزشی ترجیحاً اسلامی قرار دهد ؛ که رسالت برقراری عدل و قسط در جهان با امامت و ولایت حقه را وظیفه و تکلیف می یابد و نجات همگان را از ظلم و نا برابری و اجحاف و جهل و خرافات و عقب ماندگی خواهان است .
عشق به خوبی ها و خوبترین :
باور به انتظار خاص، که انتظار مهدی فاطمه و اباصالح است و انتظار ظهور او و ظهور دولت حق و حاکمیت ارزش ها و جهانی سرشار از خوبی ها و خوبان بتدریج در وجود انسانی، عشقی و علاقه ای و محبتی نسبت به خوبی و خوبان و خوبترین خوبان، که امامت قائم است پدید می آورد .
حالت انتظار در انسان که همواره آرزو می کند آن سفر کرده که صد قافله دل همره اوست، باز آید تا بدی-ها و پلیدی ها و زشتی ها از جهان رخت بر بندند، روحیه اشتیاق و شوق و عشق در انسان پدید می آورد.
و انسان عاشق مهاجر، مجاهد می سازد با عشق به خوبی ها و معشوق و محبوبی که محور اصلی همه ی نیکی هاست .
و این همان است که « ادبیات انتظار » را پدید آورده است؛ که زیباترین ادبیات و ابراز شوق و شور و انتظار و طلب و جهاد و مجاهدت و عبادت است.
2-انتظار عام = ( انتظار فردایی بهتر )
انسان در یک زمان ثابت زندگی نمی کند . امروز پس از دیروز آمده و فردا نیز در پی امروز خواهد آمد.
انسان اگر امروز را قدر بداند، برای فردایش هم فکر می کند؛ که فردا برای او چه سان بگذرد؟
پس انسان در «حال» زندگی می کند و برای«فردا»، برنامه ریزی می نماید و همواره امید دارد که فردای بهتری خواهد داشت.
« انتظار فردای بهتر» به انسان نیرو و روحیه می دهد.
انسان هایی که امید خود را به آینده از دست می دهند مأیوس و سرخورده می شوند و غیر از آنها که به تقدیر خود حوصله ندارند اقدام به خود کشی می کنند.
دانش پزشکی تأیید دارد که بیمارانی که امید بهبود دارند سریعتر بهبود می یابند و هر بیماری که امید به آینده را از دست بدهد، معالجه ی او دشوار می شود.
روانشناسی نیز به امید آینده، نقش ویژه ای داده است.
غم و شادی :
طبیعی است که زندگانی انسان مجموعه ای از غم و شادی، سختی و راحتی و مشکلات و آسایش است؛ اگر انسان در سختی ها و دشواری ها، امید به آینده روشن داشته باشد، محکم و استوار در زندگانی گام بر می دارد، مشکلات را حل می کند سختی ها را از پیش رو بر می دارد و هیچگاه مأیوس و سرخورده نمی-شود . این موضوع از نظر عقل و علم و دین ثابت شده است.
عسر و یسر :
قرآن، به انسان امید می دهد که اگر به ضوابط و موازین، عمل صادقانه و جدی داشته باشد حیات طیبه خواهد داشت.
فلسفه خلقت نیز تأیید دارد؛ که آفرینش انسان او را در « کَبَد » آفریده یعنی او با سختی ها هم آغوش است. قرآن قانون هستی را چنین می گوید : « انَّ مَعَ العُسر یُسراً »
همواره سختی ها و دشواری ها، با آسانی و همواری همراه هستند و انسان می تواند با امید به آینده ای پر از آسایش، سختی ها را چاره نماید .
امید به فردای بهتر :
با اطمینان به قوانین حاکم بر هستی، انسان آگاه، در هر سختی و مشکلی که پیش می آید انتظار رهایی از آن و رسیدن به آسانی و زندگانی شاد و با نشاط را خواهد داشت و این هم برای همه ی انسان ها ثابت شده است و در ادبیات فرهنگ والای ایران در شعر و ادبیات، فراوان به آن اشاره شده است.
یوسف گمگشته باز آید به کنعان غم مخور
کلبه احزان شود روزی گلستان غم مخور
دور گردون گر دو روزی بر مراد ما نرفت
دائماً یکسان نماند حال دوران غم مخور
حافظ شکایت از غم هجران چه میکنی ؟
در هجر، وصل باشد و در ظلمت است نور
و گویند سنگ لعل شود در مقام صبر.
این انتظار آینده روشن و پر امید، همواره شفا بخش دردها و سختی ها بوده و خواهد بود و این انتظار، انتظار عام است یعنی برای همه ی انسان هاست و در فرهنگ ما آنرا انتظار فَرَج بَعدَ الشّدَه، عنوان داده اند.
تجربه ها :
این انتظار زیبا را همه افراد در زندگی خود و در جمع دیگران دیده و شاهد بوده اند و تجربه کرده اند.
در زیر سلطه ستمگران، همواره آنچه به مبارزان در راه نجات از ظلم و بیداد ستمگران یاری روحی داده است همین انتظار پایان ستمگری و ستمگرها بوده و هست.
در زیر شکنجه های مهیب زندان های دوران طاغوت، امید به سرنگونی ظالمان و برقراری حکومت آزاد و مستقل، بهترین نیروی مقاومت و روحیه ساز در درون شکنجه گاه های طاغوت بود .
در بیماری کرونا، که جهان و جهانیان را به نگرانی و هراس دچار کرد آنچه مشوق فعالیت شدید و همکاری همگانی در مبارزه با این بلیه جهانی است. امید و انتظار به غلبه انسان در آینده نزدیک بر این بیماری که هنوز داروی کامل آن در دست نیست، می باشد.
اسلام و فلسفه انتظار :
اسلام، این انتظار زیبا را از آغاز بعثت، به پیروان خود اهدا کرده است . اسلام انسان را به خداوند رحمان و رحیم و قادر و علیم، معتقد و مؤمن می کند و توکل بر خدا را در کلیه امور، پشتوانه امید و جهاد و حرکت و فعالیت او می نماید .
بگونه ای که یک مسلمان مؤمن و بصیر، در همه سختی ها، با توکل بر خداوند و استقامت و چاره جویی مدبرانه استوار و محکم با روحیه شاد و پر نشاط، مشکلات را حل و اهداف خود را برآورده می سازد. رنج ها و سختی ها او را از پیمودن مسیر صحیح در جهاد و علم و تلاش برای حکومت ارزش ها، سست و مأیوس نمی کند .
در جریان عاشورا، امام حسین (ع) و حضرت زینب (س)، با یاران عاشورایی، از زن و مرد و پیر و جوان تا کودک همه سخت ترین ها را که یزدیان بر آنها روا داشتند با ایمان به خدا و پذیرش صبر و استقامت، پذیرا شدند و از هر سختی و از تشنگی یا اسارت و غارت و کشته شدن عزیزان حماسه ساختند و در تمام لحظات، مجاهدانه اهداف آینده را برآورده نمودند.
حسین (ع) در آخرین لحظات در عین تشنگی شدید و بدن مجروح و برخاک گرم و تفتیده کربلا، می سراید که الهی رضاً برضاک و زینب (س) در بارگاه، ابن زیاد به او گفت: ما رایت الا جمیلا
( من جز زیبایی در ماجرای کربلا ندیدم ).
سه سال تحریم شدید و همه جانبه در شعب ابی طالب در مکه با انتظار پیامبر و یارانش برای پیروزی برحق به افتخار گذشت و این پیروزی پس از آن همه سختی، حاصل آن انتظار عام در فرج پس از محاصره شدید مسلمانان بود.
زیبا ترین در انتظار عام :
در این انتظار عام، زیبا ترین وجه مربوط به انتظار حکومت عدل و قسط بر جهان و حاکمیت امام قائم (عج) و برقراری دولت کریمه اسلامی و تشکیل جامعه جهانی نمونه اسلامی در دنیای بشری است.
این انتظار همه انبیاء و مصلحان عقل مدار در تاریخ بشر است ؛ که وعده ( مهدی (عج) ) را با تلفظ خود داده اند و جهانی که با حکومت وی سراسر عدالت و رفاه و شادی و سلامت و نعمت و عبادت تشکیل خواهد شد را امید داده اند.
همه خوبان جهان از هر دین و مسلک، از آن کس که دلی را شاد کند و امیدی ایجاد نماید تقدیر کرده و می کنند .
« انتظار » که امید جهانی و شادی و امیدواری به آینده درخشان را می دهد به اندازه همه ی جهانیان سپاس و تقدیر دارد.
زیباترین، زیبایی اسلام و خداوند متعال، انتظار خاص و انتظار عام است .
شکر عملی و لفظی آنرا به جا آوریم .