بنابراین دانشگاه‌ها در تلاش برای رسیدن به جایگاه بالاتر جهانی، نه‌تنها به بالابردن کارایی آموزشی و پژوهشی توجه می‌کنند، بلکه به اقتصاد دانش‌بنیان و تولید ثروت در مسیرهای متنوع جدید می‌اندیشند. این اقدامات متنوع اقتصادی، ذیل موضوع تحقیق و توسعه فعلیت می‌یابد.

سازمان همکاری و توسعه اقتصادی اروپا (او.ای.سی.دی)، تحقیق و توسعه را اقدام خلاقانه نظام‌مند به‌منظور افزایش ذخایر دانش فناورانه، فرهنگی و اجتماعی انسان و استفاده از این ذخایر در کاربردهای جدید تعریف کرده است. تحقیق و توسعه بر سه فعالیت اصلی بنا شده است: تحقیقات مبنایی، تحقیقات کاربردی و توسعه. تحقیقات مبنایی، تحقیقاتی هستند که برای حصول دانش جدید و بدون انتظار کاربردی‌بودن، تولید می‌شوند. تحقیقات کاربردی نیز تحقیقاتی هستند که بر موضوع ویژه‌ای متمرکز هستند و بالاخره توسعه، کارکردن بر نتایج تحقیقات موجود و هدایت به‌سوی تولید و گسترش فرآیندها و محصولات جدید است. به‌طور کلی دوسوم فعالیت‌های تحقیق و توسعه به قسمت توسعه اختصاص می‌یابد؛ این در حالی است که تحقیقات مبنایی کمتر از یک‌پنجم از کل فعالیت‌های تحقیق و توسعه را شامل می‌شود. دانشگاه هاروارد به‌عنوان اولین دانشگاه جهان در سال 2016 حدود 58 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کلی انجام داده است و ظرف یک‌سال گذشته حدود دومیلیارد دلار از سرمایه‌گذاری‌های خود سود برده است. امور سرمایه‌گذاری‌های دانشگاه هاروارد به‌وسیله شرکت مدیریت هاروارد انجام می‌شود. هدف عمده این شرکت این است که قدرت اقتصادی دانشگاه را در حد بالایی حفظ کند. حدود یک‌سوم از سرمایه‌گذاری شرکت فوق در بخش تحقیق و توسعه انجام می‌شود. جامعه تحقیقات هاروارد و اداره توسعه فناوری دو بخشی هستند که در ارتباط با شرکت مدیریت هاروارد، سرمایه‌گذاری بخش تحقیق و توسعه این دانشگاه را مدیریت می‌کنند. دانشگاه استنفورد هم یکی دیگر از دانشگاه‌های برتر دنیا است که توجه خاصی به تحقیق و توسعه دارد.
در سال 1991 این دانشگاه شرکت مدیریت استنفورد را تاسیس کرد که وظیفه آن مدیریت دارایی‌های دانشگاه است. هیاتی از مدیران برجسته که توسط هیات‌امنای دانشگاه انتخاب می‌شوند، این شرکت را اداره می‌کنند. این مدیران از گروهی از متخصصان سرمایه‌گذاری‌ها، متخصصان تحقیق و توسعه، رئیس دانشگاه، مدیریت مالی دانشگاه، رئیس هیات‌امنا و مدیریت اجرایی شرکت تشکیل شده است. این هیات وظیفه ارزیابی و تعیین فعالیت‌های درآمدزایی دانشگاه را برعهده دارد. شرکت مدیریت استنفورد پیش‌بینی می‌‌کند در مجموع در یک‌سال 6/21 میلیارد دلار بودجه و اعتبار برای این دانشگاه کسب کند که یک‌چهارم آن در تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری خواهد شد.
سرمایه‌گذاری در دانشگاه ام.آی.تی نیز عموما به‌وسیله شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری ام.آی.تی اداره می‌شود.

این شرکت در بخش ماموریت خود به وظایفی مثل مباشرت در مدیریت منابع مالی و سرمایه‌گذاری تحقیقاتی اشاره کرده است. کل دانشگاه ام.آی.تی زیرمجموعه شرکت دیگری به‌نام شرکت ام.آی.تی است که به‌وسیله هیات‌امنا اداره می‌شود و وظیفه نظارت بر منابع مالی دانشگاه را برعهده دارد. در داخل این شرکت یک کمیته سرمایه‌گذاری وجود دارد که به صورت جداگانه بر سرمایه‌گذاری‌های تحقیقاتی دانشگاه نظارت می‌کند. دانشگاه ییل نیز برای مدیریت منابع خود و بهینه‌کردن سرمایه‌ها، دفتر سرمایه‌گذاری دانشگاه ییل را تاسیس کرده است. کل پولی که دانشگاه ییل توانسته در سال 2016 به دست بیاورد حدود 32 میلیارد دلار بوده که بخش مهمی از این مبلغ حاصل سرمایه‌گذاری دانشگاه در تحقیقات است. دفتر سرمایه‌گذاری‌ هم از تیم‌های متخصص و آشنا به بورس سهام کمک می‌گیرد و هم از استادان دانشگاه در زمینه‌های اقتصادی، فناوری و تحقیقات می‌خواهد طرح‌های خود را برای افزایش بازده در سرمایه‌گذاری‌های آکادمیک به مدیریت این دفتر ارائه کنند. همان‌طور که در مثال‌های فوق مشاهده می‌شود، دانشگاه‌های پیشروی جهان برای ارتقای تحقیق و توسعه، بدنه متناسب با این فعالیت را ایجاد کرده‌ و توسعه داده‌اند.

بخش تحقیق و توسعه برمبنای اطلاعاتی که از بدنه جامعه دریافت می‌کند و با نظارت بر عملکرد دانشگاه می‌تواند توصیه‌هایی را برای بهبود ساختار دانشگاه ارائه کند. همچنین ممکن است دانشگاه برمبنای موقعیت زمانی، نیاز به ورود بخش‌های جدید در ساختار اصلاح‌شده خود داشته باشد. به‌علاوه، این بخش از این امکان برخوردار است که تغییرات بازار و فناوری را در ساختار تاثیر دهد یا به هدایت کلی تحقیقات کمک کند. اهدافی که بخش تحقیق و توسعه دانشگاه می‌تواند تامین کند عبارتند از خلق دانش پایه‌ای جدید از طریق تحقیق، خلق سرمایه انسانی از طریق آموزش، انتقال فناوری شناخته‌شده به بخش‌های تجارت، کارگزاری‌های دولتی و دیگر سازمان‌ها، کاربرد دانش در خلق و تجاری‌کردن تولیدات و فرآیندهای جدید یا توسعه انواع موجود، راهبری در نشان دادن مسائل بحرانی محلی، مشارکت در ایجاد بستر مناسب برای تولید دانش محلی و خلق محیط نوآور محلی. همچنین وظایف بخش مدیریت تحقیق و توسعه دانشگاه را می‌توان مدیریت بر موضوعات تحقیق و توسعه با توجه به سنجش و ارزیابی مزیت‌های نسبی دانشگاه، طراحی زیرساخت‌های ضروری (آزمایشگاه‌ها و انواع متفاوت خاستگاه‌های تحقیق و توسعه)، مدیریت تولید و امتیاز علم و فناوری (ارزیابی، نظارت بر تولیدات، انتقال و توسعه فناوری و مانند آن) و تشریفات اداری (مدیریت، هدایت و سازماندهی انواع نهادهای تحقیقاتی دانشگاهی) دانست.