عمل به توصیه های طبی اهل بیت علیهم السلام: آیت الله العظمی بهجت در این باره می‌فرمایند: «مرحوم مجلسی در یکی از مؤلَّفاتش نوشته است: «اگر انسان به طبّ مأثور از ائمّه اطهار علیهم السلام عمل کند، به بیماری مبتلا نمی‌شود؛ زیرا آن‌ها عالِم به خواصّ مأکولات و سبزی‌ها و چیزهای دیگر هستند.» بنده هم فی الجمله دیده‌ام شخصی به طبّ مأثور عمل کرد، حدود هشتاد سال داشت و مریض نشده بود. زمانی که ما در نجف بودیم و وبا زیاد شیوع داشت، ایشان به عیادت بیماران می‌رفت، با این حال به بیماری دچار نشد و فقط در اواخر عمر مرضش این بود که به نماز جماعت نمی‌آمد و به استراحت می‌پرداخت. البته برای کارهای دیگر بیرون می‌آمد و نمی‌دانم که آیا در وقت وفات مریض شد و یا خیر.»

و درجایی دیگر می‌فرمایند: «انسان می‌تواند با رعایت آداب شرعی و دستورهای دینی، از اطبّاء مستغنی شود.

آقایی به فرزندانش تذکّر می‌داد: سفارش در فلان دفتر نوشته‌ام و آن این است که هر روز صبح، یک عدد سیب میل کنید، و کاری به دکتر‌ها نداشته باشید.

آقایی که نود الی صد سال سن داشت، می‌گفت: هر صبح یک سیب رنده می‌کنند و من می‌خورم و می‌توانم از جا بلند شوم و در طول سال، در خانه سیب نگه می‌داریم.»

اعتدال در غذا: «اعتدال در غذا برای سلامتی مزاج خیلی مفید است. اگر انسان همیشه به نان خوردن عادت داشته باشد، بهتر است گاهی برنج بخورد؛ و اگر همیشه برنج می‌خورد، بهتر است گاهی نان و یا آش بخورد و تنوع در غذا داشته باشد.»

هم غذا و هم دوا: «خرما، شیر، ماست، زیت(روغن زیتون) ، جامع بین غذا و دوا است؛ در بسیاری از موارد انسان به غذایی میل دارد، ولی مظنون است که مضرّ و موجب مرض و یا مُبطِئ (بهبودی از بیماری را به تأخیر بیاندازد.) است.»

خرما، علاج سرطان: «تعجب است که با این همه پیشرفت‌های علمی و طبّی هنوز نتوانسته‌اند سرطان را علاج و یا از آن جلوگیری کنند و یا اینکه بفهمند از چه حاصل می‌شود. می‌گویند: عراق و مناطقی که نخلستان دارد و خرماخیز است، مبتلایان به سرطان خیلی کم و نادر هستند. یکی از اطبّاء مدّعی بود که دارویی کشف کرده است که می‌تواند سرطان را درمان کند و گفته است که آن را از «قانون» شیخ ابن سینا برگرفته و عمده اجزای آن شیره خرما است.»

ضرر غذای سرخ کرده : «ما غذاهای لذیذ را خوب و مفید و غذاهای غیر لذیذ را بد می‌دانیم در حالی که چه بسا غذاهایی که با روغن سرخ شده مضرّ باشند ولی غذای آب پز نظیر آب گوشت مفید باشد.»

رعایت نظم در غذا خوردن و خوابیدن: «اخلال در نظم خوردن غذاو هضم آن، و نیز اخلال در نظم خواب و دیگر کار‌ها، موجب تأخیر تأثیر در آن‌ها است؛ لذا درباره رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم، آمده است: «کانَ إدامُهُ الْجوعَ»؛ جوع و گرسنگی، خوراک و غذای ایشان بود.»

تا گرسنه نشدید نخورید، پیش از سیر شدن، از غذا دست بردارید :«یکی از مصری‌ها نوشته است: یَجِبُ أنْ یَتَجَنّبَ المریضُ الدواءَ، کَما یَتَجَنّبُ مِن السّمّ

… در روایات ما آمده است: تا گرسنه نشدید نخورید، و پیش از آنکه سیر شوید از غذا دست بردارید.

شیخ الرئیس هم کلمه‌ای دارد که خیلی عجیب است. می‌گوید:

الطّبُّ مجموعٌ فی هذه الکلمه:

اجْعَلْ طعامَکَ کلَّ یومٍ مرّهً

وَ احْذَرْ طعاما قبلَ هضمِ طعامٍ

[در هر روز، یک وعده غذا بخور و پیش از اینکه غذای اولی هضم شود، از خوردن غذا بپرهیز.]

یعنی: گرسنگی کشیدن بیشتر موجب صحّت است تا پرخوری و سیری. …گویا معروف است که اگر کسی چهل ساله بشود و دوای صحّت خود را نیابد، [خیری در او نیست]. نقل شده است: وقتی مار چشمش نابینا می‌شود، از محلّی که زندگی می‌کرد به محلّی دیگر می‌رود و بینا می‌شود. انسان اگر داء و دوای خود را تشخیص دهد، هیچ ضرری به او نمی‌رسد، و لا اقلّ من الاحتیاط

درمان «دیابت»

درباره درمان بیماری قند (دیابت) پرسش‌هایی از مرحوم آیت الله العظمی بهجت شده است، که ایشان این پاسخ‌ها را (در سه جای مختلف) گفته‌اند:

«شاید باید زیاد به مسافرت بروی و ورزش کنی.»

در پاسخ جوانی که همین بیماری را داشت: «بین الطلوعین در هوای آزاد قدم بزنید.»

«هندوانه ابوجهل (حنظل) بخورید، البته بسیار کم، زیرا زهر است.»

لذت طعام را روزه داران می‌دانند

اگر انسان طعم گرسنگی را بچشد، در این صورت است که غذا برای او بسیار لذیذ خواهد بود و قدر این نعمت‌های الهی را بهتر خواهد دانست. از جمله شخص روزه دار که افطار برایش بسیار لذّت بخش است، هم از نظر لذّت جسمی و هم معنوی؛ البته هنگام افطار و سحری خوردن، آن قدر شکمش را پر نکند که اصلا گرسنگی را احساس نکند.

آیت الله العظمی بهجت در این باره می‌فرماید:

«همچنین در روایت است که: لِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ فَرْحَهٌ عِنْدَ إِفْطَارِهِ وَ فَرْحَهٌ عِنْدَ لِقَاءِ رَبِّهِ ؛ [روزه دار دو خوشحالی دارد: یکی هنگام افطار و دیگری هنگام دیدار پروردگار.]

البته این در صورتی است که در فطور و سحری، نخوردنِ در روز را تدارک نکند. دوازده روز از رمضان گذشته بود، روزه داری در مسجد کوفه می‌گفت: تا به حال گرسنه نشده‌ام، صوم هم برای او جوع آور نیست!

با اینکه بعضی طالب چلو مرغ و غذاهای لذیذند، [اما] درباره مقدار خوردن در روایات آمده است «وقتی که گرسنه شدی بخور». اگر انسان گرسنه باشد نان خالی هم برای او لذیذ است، لذت طعام را صائمین می‌دانند.»

ایشان در جایی دیگر می‌گویند: «امتحان شده و مجرّب است در وقت افطار، نان و چای برای صائم از طیّباتی که دیگران می‌خورند، بیشتر لذّت دارد. روایت بالا که آیت الله العظمی بهجت بیان کردند، از امام صادق علیه السلام نقل شده است.

مشابه روایت مذکور، حدیث قدسی هم داریم که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلّم و در حدیث دیگری امام سجاد علیه السلام از خداوند متعال نقل فرموده‌اند که: قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی الصَّوْمُ لِی وَ أَنَا أَجْزِی بِهِ وَ لِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ حِینَ یُفْطِرُ وَ حِینَ یَلْقَی رَبَّهُ…

برگرفته از کتاب در محضر آیت الله بهجت