
در آخرین مورد جوزف بورل و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی کنونی و سابق اتحادیه اروپا ضمن اذعان بر این نکته که تهران از عواید برجام بهرهمند نشده، از کشورمان خواسته اند در این توافق بماند. تقلای مقامات اروپایی جهت متقاعد کردن کشورمان برای ماندن در توافقنامه هستهای در حالی است که آنها تاکنون کمترین تلاشی در جهت بهرهمند سازی کشورمان از فواید برجام به عمل نیاوردند. پس این همه اصرار اروپا جهت راضی کردن تهران جهت ماندن در توافق نامه هستهای برای چیست؟
* علت حمایت اروپا از برجام
به نظر میرسد نخستین دلیل این رویکرد به تلاش اروپا برای بازیابی جایگاه از دست رفته باز میگردد. حقیقت آن است که آمریکای ترامپ بسیاری از قواعد بینالمللی را زیر و رو کرده و زیر سؤال برد. پیش از او باراک اوباما در رویکردهای خارجی تلاش داشت تا حد ممکن پس از مشورت با متحدان خارجی و بهویژه اروپا در موضوعات مختلف ورود کرده و سپس اقدام کند، اما دونالد خلاف این مسیر را انجام داد. وی به صراحت از فروپاشی اتحادیه اروپا سخن گفت، از روند خروج انگلیس از اتحادیه موسوم به برگزیت حمایت کرد و در نهایت تلاش کرد بر روابط تجاری با اروپا تعرفه وضع کند. همه این مسائل اتحادیه را در مورد آینده روابط با آن سوی آتلانتیک به چارهجویی وادار کرده و آنها ایده اروپای بدون آمریکا را به جد مدنظر قرار دادند. در این راه توافقنامه هستهای برجام که بروکسل خود را مبدع و پدیدآورنده آن میداند، مهم است. رهبران اروپایی به دنبال آن هستند با حفظ توافق برجام ضمن اعلام حمایت از چند جانبه گرایی، راهی برای خارج شدن از سلطه آمریکا بیابند.
موضوع دوم به تلاش اتحادیه برای پاره نشدن طناب حداقل ارتباطات دیپلماتیک با جمهوری اسلامی باز میگردد. باوجود برآورده نشدن بسیاری از انتظارات جمهوری اسلامی ولی حقیقت این است که اروپا پس از خروج ایالات متحده از برجام نیز تلاش خود را جهت حفظ این توافق بهکار بست. اروپا حتی تلاش کرد روابط مالی با ایران را با راهاندازی کانال مالی اینستکس حفظ کند که این اقدام به دلیل سنگاندازیهای واشنگتن روی کاغذ باقی مانده و اهداف جمهوری اسلامی را برآورده نساخت. اکنون نیز اظهارات مقامات بروکسل و دعوت از تهران برای ماندن در برجام تلاشی در این مسیر و حفظ این توافق نیم بند محسوب میشود.