آرش مشرقی- عابر پیاده یکی از سادهترین و در عین حال مظلومترین مفاهیم حمل و نقل شهری است که هنوز به جز روی خط عابر، جا و مکان دیگری در قوانین رانندگی و ترافیکی ندارد و بهایی بیش از این به او داده نمیشود.
سادگی و مظلومیت یک عابر پیاده را وقتی میتوان به وضوح مشاهده کرد که وی قصد عبور از عرض خیابان را دارد و انواع و اقسام وسایل نقلیه از جمله موتورسیکلت، سانتافه، ماکسیما، زانتیا، پراید، رنو و پیکان با چراغ زدنهای ممتد، هشدارگونه و گاه تهدیدآمیز و ترسناک، به عابر محترم میفهمانند که حق تقدم و عبور با سوارههاست و عابر باید اندکی صبر کند و از غوره حلوا بسازد و گرنه حلوایش را خواهند ساخت!
مظلومیت بیشتر و آشکارتر یک عابر پیاده را نیز زمانی باید مشاهده کرد که وی قصد عبور از روی «خط عابر» را دارد، اما این کار را با ترس و لرز و وحشت انجام میدهد و گاه سرعت خودروها هنگام رسیدن به خطکشی عابر پیاده بیشتر میشود چرا که آنها قصد دارند به هر طریقی زودتر از عابر پیاده خود را از خط ویژه او عبور دهند.
در مواقعی نیز خودروها برای متوقف نشدن پشت چراغ قرمز، در ثانیههای آخر چراغ سبز و یا حتی ثانیههای اول چراغ قرمز بیشترین سرعت را به خود میگیرند تا خدای ناکرده برای ثانیههایی پشت چراغ متوقف نشوند و همین موجب میشود که آنها با سرعت بسیار زیادی از روی خطوط ویژه عابر پیاده بگذرند.
بیاحترامی به عابر پیاده از طریق چراغ زدنهای ممتد، بوقزدنهای متوالی، سرعت بالا، ناسزاها و فحشهای کلامی و ... را در طول یک روز بعضاً میتوان در نقاطی از شهر مشاهده کرد. سبک و ریتم بوقزدنها نیز گاهی از ناسزای کلامی بدتر و فجیعتر است. قطعاً اگر مجازاتهایی برای زیرگرفتن عابر پیاده وضع نشده بود، به جرأت میتوان گفت برای برخی از رانندهها اصلاً اهمیت نداشت که با عابر پیاده بشدت برخورد کنند! چنانچه در وضع کنونی نیز گاه مشاهده میشود که با توجه به سرعت بالا و رفتارهای خطرناک برخی رانندگان، گویا آنها اصلاً به فکر جان و زندگی و خانواده عابران پیاده نیستند. بخشی از حقوق مسلم شهروندی متعلق به همین عابران پیادهای است که برخی موتورسواران و رانندگان خودروها به راحتی و با سرعت بالا این حقوق را دور میزنند و از آن عبور میکنند.
به نظر میرسد یکی از وظایف مهم نهادهای مرتبط با رانندگی و ترافیک، آموزش حقوق شهروندی به افرادی است که قصد دریافت گواهینامه و یا خرید خودرو دارند. این آموزشها علاوه بر این، باید به صورت صحیح و کارشناسی در کتب درسی دانشآموزان و حتی نونهالان در مهدکودک و پیشدبستانی گنجانده شود.
احترام به دیگران از جمله عابر پیاده موضوعی است که همه ما باید به آن واقف باشیم و البته عمل کنیم. توقف خودروهای پشت چراغ قرمز روی خط عابر پیاده، پارک در پیادهروها و مقابل پلهای پیادهرو و ... از جمله مواردی است که به دفعات در طول روز و در سطح شهر شاهد آن هستیم و عابران پیاده حتی برای گذر و عبور از مکانهایی که متعلق به خود آنها است با مشکل مواجه میشوند که البته این مشکلات درباره سالمندان و معلولان بسیار بیشتر است.
آنچه مسلم است این که بسیاری شاید به حقوق شهروندی یکدیگر نیز واقف باشیم اما برای به کار گرفتن و اجرای این اصول مهم سهلانگاری میکنیم. بنابراین تمرین برای رعایت حقوق دیگران و همچنین آموزش این اصول به فرزندانمان میتواند مشکلات و مسائلی که به تربیت خانوادگی برمیگردد را رفع کند و این تربیت در کنار آموزشهای مختلف مدرسه و دورههای دریافت گواهینامه قطعاً مؤثر خواهد بود و ما در آیندهای نه چندان دور شهروندانی خواهیم داشت که صددرصد به حقوق هم احترام میگذارند و بیملاحظه از «خطوط» یکدیگر عبور نمیکنند. حتی از خط عابر پیاده!