
صغری داودی
یکی از معضلات دوران مدرن هماهنگ ساختن مؤلفههای مختلف و پدیدههای عصر حاضر است. با افزایش مدارس جدید و دانشگاهها و توسعه فضاهای کار اجتماعی، اقتصادی، خدماتی و سیاسی حضور دختران و زنان نیز روز به روز بیشتر و بیشتر شده است و از آنجا که انتظاراتی از آنها در جهت عرفی و شرعی وجود دارد. در این مقاله بر آن شدیم مقداری در مورد آسیبها و یا حتی سودهای موجود در جامعهای که زنان نیز در آن مشغول به کارند مورد بررسی قرار دهیم.
در فرهنگ غنی اسلامی ارزشها به صورت دیگر رقم خورده است و سعادت و شقاوت آدمی و رشد و تعالی آحاد جامعه را در بند تربیت و روابط عاطفی خانواده میداند. رکن و محور اصلی را در خانواده زن قرار داده است. خانه محل امن و آسایش برای خانواده است و همه افراد در به وجود آوردن چنین فضایی باید تلاش کنند. خانهداری، همسرداری،رسیدگی به امور فرزندان و مدیریت خانه کاری بس سخت و دشوار است و همتی بالا و توانی مضاعف میطلبد. اما در جامعه کنونی اینطور به نظر میرسد که خانهداری کار تکراری و خسته کننده و کسالتبار است و ارزش اقتصادی و مالی برای زن ندارد. در صورتی که چنین نیست زنان با مسائل فراوانی روبرو هستند و تمامی آنها استرسزا و تنشآور است و زنان شاغل تمام این مشکلات را به داخل خانه منتقل میکنند.
نخستین کسی که از اشتغال زن متأثر میشود، خود زن است. با اشتغال وی وابستگی او به خانواده از بین میرود و روابط عاطفی کمرنگ و پرتنش میشود. با افزایش روزافزون زنان شاغل، موقعیتهای شغلی مردان کمتر شده و به بیکاری مردان میانجامد و نتیجه آن افزایش جرایم و بزهکاری است. بهبود سطح تغذیه و رفاه خانواده با شاغل شدن زن نیز ارتباط دارد. اما اگر به جوانب مسأله بنگریم در مییابیم که هزینههای جانبی تحمیلی، در اثر فقدان حضور مادر بیشتر از درآمد زنان شاغل است. مانند هزینههای ایاب و ذهاب، مهد کودک، کلاسهای جبرانی، تفریحی، گرفتن وام و هزینه خدمتکار منزل، استفاده از غذای حاضری و آماده، تهیه کمکی منزل و غیره گرایش به مصرف بیشتر و خرید لوازم و امکانات (ضروری و غیرضروری).
البته باید به این نکته نیز توجه داشت که چه بسیار کارهایی که زنان در انجام آن موفقتر هستند مثل معلمی و دبیری برای دبیرستانهای دخترانه، داشتن مشاورههایی که زنان در کنار زنان راحتتر میتوانند مشکلات خود را حل کنند و راهکارهای جدیدی برای زندگی بهتر داشته باشند، مامایی و پزشکی زنان که در حال حاضر بیشتر مورد توجه زنان قرار گرفته است.
بالا بردن سطح آگاهی و درک اجتماعی زنان نیز از کارهای خوبی است که زنان را با موفقیت و منزلت خویش آشنا میکند و به آنها توانایی کسب هویت اجتماعی در سایه شناختن حقوق و قوانین مربوط به خودشان را میدهد. زنان وقتی دانستند پول به تنهایی مایه خوشبختی و کسب هویت نیست آن زمان خانه و خانواده را به هر قیمتی معامله نمیکنند. اصالت خانواده به عهده زن است و پایه اصلی تأسیس حوزه خویشاوندی و تشکیل حکومت مهر و رأفت، زن خواهد بود.
در فرهنگ اسلامی از بیکاری وانسان بیکار به صیدگاه شیطان تعبیر شده است و سرچشمه بسیاری از مفاسد هدر رفتن عمر و توان آدمی در اوقات بیکاری است. کار انسانساز و جوهره آدمیست. وقتی زنان با خودآگاهی و فهم و شعور تصمیم بر عدم حضور بی جهت در بعضی از مشاغل و حرفهها را گزیدند. خواه ناخواه بعد از کار خانه و رسیدگی به امور منزل،اوقات بیکاری را در پیش رو دارند و عدهای هم که نیاز مالی دارند، در میمانند که چه کنند تا هم درآمدی داشته باشند و هم در کنار خانواده باشند.
این جا دیگر وظیفه دولت و متصدیان امور است که پا به میدان گذاشته و با یک بسیج عمومی با کار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در این زمینه انقلابی بکنند و گره معضل بیکاری دختران و زنان را با سرانگشت تدبیر باز کنند. اجرای سیاستهای اشتغالزایی زنان خانهدار و جویای کار در محیط خانه، احتیاج به فرهنگسازی در سطح کلان جامعه و سرمایهگذاری بلند مدت دارد با اجرای چند پروژه و طرح ساده به بازدهی بالایی در زمینه اشتغال زنان خواهیم رسید. مثل؛ ارائه کارهایی تحقیقی و علمی به زنان و دختران تحصیلکرده، تأسیس کلاسهای معرق، صنایع ظریف چوبی، کارهای هنری با سنگ و فلز، آموزش وسیع استفاده خانگی از رایانه(برای کسب درآمد)و.. با این حال متوجه خواهیم شد که زن محور و تشکیل دهنده دولت عشق و صمیمیت و مهر و رأفت در خانواده است. منزلت زن، منزلت خانواده است. زن باایمان و با تقوا، مدینه فاضله میسازد.
زن و مرد در ترازوی خلقت هر دو به یک اندازه مسئول و سازندهاند، کاستی و نقایص یکی دلیل بر رجحان و برتری دیگری نیست. اشتغال زنان باید در خور شأن، منزلت، تواناییهای فردی و اجتماعی و فیزیکی آنان باشد.