نگاه مترقّی وعادلانه اسلام به زن
· اسلام در ارزش‌گذاری انسانی و اسلامی، «انسان» را مورد نظر دارد؛
· زن و مرد هیچ خصوصیّتی ندارند، هیچ تفاوتی ندارند؛ تساوی زن و مرد در زمینه‌ی ارزشهای انسانی و اسلامی جزو مسلّمات اسلام است؛ درقرآن کریم میفرماید: اِنَّ المُسلِمینَ وَ المُسلِماتِ وَ المُؤمِنینَ وَ المُؤمِناتِ وَ القانِتینَ وَ القانِتاتِ وَ الصّادِقینَ وَ الصّادِقاتِ وَ الصّابِرِینَ وَ الصّابِراتِ وَ الخاشِعینَ وَ الخاشِعاتِ وَ المُتَصَدِّقینَ وَ المُتَصَدِّقاتِ وَ الصّائِمِینَ وَ الصّائِماتِ وَ الحافِظینَ فُروجَهُم وَ الحافِظاتِ وَ الذّاکِرینَ اللهَ کَثیراً وَ الذّاکِرات؛ ده خصوصیّت عمده را ذکر میکند برای مرد و زن، که همه [در اجر] یکسانند؛
· وظایف متقابل زن و مرد نسبت به یکدیگر مختلفند امّا تعادل وجود دارد.شارع مقدّس در قرآن در سوره‌ی بقره [میفرماید]: وَ لَهُنَّ مِثلُ الَّذی عَلَیهِنَّ بِالمَعرُوف؛(۵)آن مقداری که حق برای آنها هست، همان مقدار حق، علیه آنها هست، یعنی بر آنها هست. یک چیزی متعلّق به آنها است، به همان میزان یک چیزی متعلّق به طرف مقابل است، [یعنی] بر دوش آنها و تکلیف آنها است. یعنی هر وظیفه‌ای که به کسی محوّل شده، در قبالش یک حقّی وجود دارد. هر امتیازی به هر کدام داده شده، در مقابلش یک وظیفه‌ای وجود دارد؛ تعادل کامل. این هم در مورد حقوق زن و مرد. بنابراین حقوق و وظایف یکسان نیست امّا متعادل است ـ
· در مسئولیّت‌پذیری‌ها، تکیه بر ویژگی‌های طبیعی زن و مرد است. یک تفاوتهایی بین زن و مرد، یعنی طبیعت زنانه و طبیعت مردانه وجود دارد. هم در جسم، هم در روح و در مسائل معنوی، یک تفاوتهایی وجود دارد؛ مسئولیّتها متناسب با آن تفاوتها است. این تفاوتها تأثیر دارد در نوع مسئولیّتهایی که متوجّه به زن یا مرد است؛ هیچ کدام نبایستی چیزی بر خلاف طبیعت خودشان [انجام بدهند]. این مردی که در شیوه‌ی رفتارش و آرایش صورتش و بقیّه‌ی چیزهایش تشبّه به زن میکند، آن زنی که در رفتارهایش، در گفتارهایش، در حرکتهایش، تشبّه به مرد میکند اشتباه میکند؛ هر دو اشتباه میکنند. این در [مورد] تکالیف شخصی و به‌اصطلاح مسئولیّتهای گوناگونی بود که در محیط خانه و محیط بیرون و مانند اینها وجود دارد.
· در مورد وظایف اجتماعی، تکالیف زن و مرد یکسان است. نقشها مختلف است امّا تکالیف یکسان است. یعنی هم زن، هم مرد برایشان جهاد واجب است منتها جهاد مرد یک جور است، جهاد زن یک جور دیگر است.
· امر به معروف و نهی از منکر، هم بر زن واجب است، هم بر مرد واجب است، منتها تقسیم نقش شده؛ نقشها یکسان نیست.
· برای کفّار، دو زن الگو هستند؛ دو زنِ کافر، نمونه و الگو ی زنان کافرند: زن نوح و زن لوط که اینها به شوهرهایشان خیانت کردند؛ آیه‌ی شریفه میفرماید: ضَرَبَ اللهُ مَثَلًا لِلَّذینَ کَفَرُوا امرَأَتَ نُوحٍ وَ امرَأَتَ لوط؛
· قرآن کریم، دو زن را الگو قرار میدهد برای همه‌ی انسانهای مؤمن؛ اعمّ از زن و مرد. یعنی اگر همه‌ی مردان عالم میخواهند مؤمن باشند، الگویشان دو زن هستند: یکی زن فرعون، یکی حضرت مریم. وَ ضَرَبَ اللهُ مَثَلًا لِلَّذینَ آمَنُوا امرَأَتَ فِرعَون؛ در اوج نجابت و عفّت؛ ایمان آورد به حضرت موسیٰ، بعد هم زیر شکنجه به قتل رسید؛ الگوی دیگر «وَ مَریَمَ ابنَتَ عِمرَان» که حضرت مریم بوده ،این بزرگوار عفّت خودش را حفظ کردو با کمال قدرت مقاومت کرده و دامن پاک خودش را حفظ کرده،
· ، تشکیل خانواده ناشی از یک قانون عامّ عالم وجود است، قانون عامّ آفرینش است؛ آن قانون عبارت است از قانون زوجیّت: (سُبحانَ الَّذی خَلَقَ الاَزواجَ کُلَّها مِمّا تُنبِتُ الاَرضُ وَ مِن اَنفُسِهِم وَ مِمّا لا یَعلَمون) این زوجیّت که در نگاه اسلامی این جور واضح است، درست نقطه‌ی مقابل تضاد در دیالکتیک هگلی و مارکسیست است؛
· منتها این قانون ثابت زوجیت در [مورد] انسان، یک ضوابطی دارد؛ این باز مخصوص اسلام نیست؛ در همه‌ی ادیان عالم شما نگاه کنید، زوجیّت با یک قانونی است؛ در مسیحیّت، در یهودیّت، [حتّی] در بودایی، در جاهای دیگر، ادیان دیگر یک قانونی وجود دارد که یک زن و مرد با همدیگر زوجیّت پیدا میکنند. بی‌قانونی در اینجا گناه است، جرم است، ظلم است، موجب آشفتگی است، موجب اغتشاش است.
· زنِ خانواده به منزله‌ی تنفّس در این فضا است. در روایت هست: اَلمَراَةُ رَیحانَةٌ وَ لَیسَت بِقَهرَمانَة،مال اینجا است، مال خانواده است. «ریحانه» یعنی گل، یعنی عطر، بوی خوش؛ همان هوایی که فضا را پُر میکند. «قهرمان» در زبان عربی یعنی کارگزار، کارگر ؛زن درخانواده یک «قهرمانة» نیست. که شما خیال کنید حالا زن گرفتید، کارها را بریزید سر زن؛ نخیر. خودش داوطلبانه یک کاری را میخواهد انجام بدهد، [عیب ندارد؛] خانه‌ی خودش است، دلش میخواهد یک کاری را انجام بدهد، انجام داده؛ اگر نه، هیچ کس حق ندارد ــ مرد یا غیر مرد ــ او را وادار کند، اجبار کند به اینکه این کار را باید انجام بدهد.
· زن در نقش همسری، در درجه‌ی اوّل مظهرِ آرامش است: وَ جَعَلَ مِنها زَوجَها لِیَسکُنَ اِلَیها؛آرامش. چون زندگی تلاطم دارد؛ مرد در این دریای زندگی مشغول کار و تلاطم است؛ وقتی به خانه می‌آید، احتیاج به آرامش دارد، احتیاج به سکینه دارد. این سکینه را زن در خانه ایجاد میکند
· زن در نقش مادری نقش حقّ حیات است؛ یعنی زن تولید کننده‌ی موجوداتی است که از او به وجود می‌آیند. او است که حمل میکند، او است که وضع میکند، او است که تغذیه میکند، او است که نگهداری میکند. جان انسانها در مشت مادرها است؛ مادرها به فرزند حقّ حیات دارند. محبّتی که خدای متعال در دل مادر نسبت به فرزند قرار داده، یک چیز بی‌نظیر است؛ یعنی اصلاً هیچ عشقی از این نوع نیست، به این کیفیّت نیست که آن را قرار داده. صاحب حقّ حیات است، بعد ادامه‌ی نسل؛ مادرها مایه‌ی ادامه‌ی نسلند، یعنی نسل بشر با «مادری» است که ادامه پیدا میکند.
·
مادرها در جایگاه تربیتی، مایه‌ی انتقال عناصر هویّت ملّی‌اند؛ یعنی
هویّت یک ملّت، شخصیّت یک ملّت در درجه‌ی اوّل به وسیله‌ی مادرها منتقل میشوند؛
زبان، عادات، آداب، سنّت‌ها، اخلاقهای خوب، عادتهای خوب،
افشاننده‌ی بذر ایمان در دلها؛ مادرها هستند که
فرزند را مؤمن بار می‌آورند. «ایمان» درس نیست که آدم به یکی درس بدهد یاد بگیرد؛
ایمان یک رویش است، یک رشد معنوی است که بذرافشانی لازم دارد؛ این بذرافشانی به
وسیله‌ی مادر انجام میگیرد و مادر این کار را میکند. اخلاق را همین طور. بنابراین
نقش [او] فوق‌العاده است.
· اصلی‌ترین نقش یک زن از نظر اسلام نقش خانه‌داری است منتها مهم این است که خانه‌داری به معنای خانه‌نشینی نیست. هیچ کار نکنید، هیچ وظیفه‌ای انجام ندهید، تدریس نکنید، مجاهدت نکنید، کار اجتماعی نکنید، فعّالیّتهای سیاسی نکنید؛ معنای خانه‌داری این نیست.ولی جان بچّه؛ اخلاق بچّه؛ ایمان بچّه؛ تربیت بچّه؛ مقدّم است.
· برای زنان کارهای اجتماعی در یک مواردی فریضه است، وظیفه است، ولی بستگی دارد به اینکه اهمّیّت این فریضه چقدر باشد، قرآن [میفرماید]: «قُل اِن کانَ آباؤُکُم وَ اَبناؤُکُم وَ اِخوانُکُم» تا بقیّه‌ی آن که: «اَحَبَّ اِلَیکُم مِنَ اللهِ وَ رَسولِهِ وَ جِهادٍ فی سَبیلِهِ فَتَرَبَّصوا»؛نباید اینها را بیشتر از خدا و جهاد در راه خدا دوست داشته باشیم؛ فریضه وقتی که بزرگ شد، عظمت پیدا کرد، حتّی بر جان کودک هم ترجیح پیدا میکند؛ لکن در غیر [این] موارد، در موارد عادی، محورِ وظایفِ زن، خانواده است.
·
حجاب یک ضرورت شریعتی است؛ شریعت است؛ ضرورت شرعی است؛ یعنی هیچ
تردیدی در وجوب حجاب وجود ندارد؛ این را همه باید بدانند. این که حالا خدشه کنند،
شبهه کنند که آیا حجاب هست، لازم است، ضروری است، نه، جای خدشه و شبهه ندارد؛ یک
واجب شرعی است که باید رعایت بشود،
· این نگاه اسلام است نسبت به زن و نسبت به مرد در عرصه‌های مختلفی که من عرض کردم(مقام معظم رهبری 14/10/1401 )
خدمت جمهوری اسلامی به زنان
خدمت جمهوری اسلامی به زنان نباید فراموش بشود..
در دوره‌ی پیش از انقلاب، زنان فرزانه، فهمیده، دانشمند، تحصیل‌کرده، اهل تحقیق و
صاحب پژوهش در زمینه‌های مختلف، انگشت‌شمار بودند؛ اینهمه استاد دانشگاه زن، اینهمه
پزشک متخصّص و فوق تخصّص زن، اینهمه دانشمند محقّق در بخشهای مختلف ــ اینکه
میگویم بخشهای مختلف واقعاً جاهایی است که خودم رفته‌ام، دیده‌ام، بازدید کرده‌ام
ــ دانشهای پیشرفته، فنّاوری‌های پیشرفته، زنان دانشمند، زنان فرهیخته آنجا مشغول
کار هستند. این در پیش از انقلاب سابقه نداشت؛ این کاری است که انقلاب کرد. اینهمه
دانشجوی دختر، که در بعضی از سالها شما می‌بینید دانشجوهای دختر در آمارها بیشتر
از دانشجوهای پسرند. [این] خیلی معنی دارد؛ اینهمه میل به تحصیل علم.
بعد در میدانهای ورزشی؛ شما ببینید، دخترهای ما میروند در میدانهای
ورزشی، قهرمان میشوند، طلا میگیرند با حجاب اسلامی؛ کدام تبلیغ برای حجاب بهتر از
این است؟ تعدادی از این خانمها آمدند آن طلاهایشان را به بنده اهدا کردند. من
البتّه برمیگردانم به خودشان که نگه دارند؛ امّا واقعاً من افتخار میکنم به این
جور خانمها. در یک میدان بین‌المللی که میلیون‌ها انسان از پشت دوربین‌ها دارند می‌بینند،
این دختر ایرانی میرود آنجا، مدال طلا را میگیرد، پرچم کشورش را بالا میبرد
و آن وقت با حجاب ایستاده؛ تبلیغی برای حجاب بهتر از این، بیشتر از این؟ در بخشهای
مختلف، در المپیادهای علمی، در جاهای مختلف، همه جا خانمها پیشرفت کرده‌اند؛ وجود
اینهمه زن فهمیده، فرزانه، دانشمند، محقّق، صاحب‌نظر، نویسنده [قابل توجّه است].
از این کتابهایی که در شرح‌حال شهدا و زنان شهدا و خانواده‌ی شهدا است و پیش من می‌آورند،
واقعاً من لذّت میبرم، نویسنده‌های اینها غالباً خانمها هستند که از مردها جلوتر
رفته‌اند. چه قلمهایی، چه نگارشهایی! شعرای زن، شعرای خیلی خوب. (مقام معظم
رهبری 14/10/1401 )
آمار حضور زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران
زنان و بانوان ایرانی پس از انقلاب اسلامی علاوه بر ایفای نقش مادری خود حضوری فعال در عرصه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی داشتند.
- فعالیت بیش از 4000 کارآفرین زن، مدیریت 20 درصد از مراکز کارآفرینی و 20 درصد از شرکت های دانش بنیان توسط زنان؛
- افزایش نرخ مشارکت اقتصادی زنان از 4/2 درصد در سال 1392 به 4/16 درصد در سال 1397 و نقش 50 درصدی آنان در رشد و تحول دیجیتالی؛
- افزایش 21 درصدی زنان متقاضی برای نامزدی در انتخابات مجلس شورای اسلامی در 40 سال گذشته؛
- تاسیس و دریافت مجوز فعالیت 14 حزب توسط زنان و رشد تعداد زنان عضو احزاب و گروه‌های سیاسی به بیش از 15000 نفر؛
- افزایش میزان زنان شاغل در دولت از 64/34 درصد در سال 1388 به 67/41 درصد در سال 1397؛
- تشکیل 27% از جمعیت اساتید دانشگاه از زنان و سهم 52 درصدی دختران از تحصیلات عالیه و افزایش 4 برابری نسبت به سال 1979؛
- تشکیل 73% از متخصصان بهداشت و 49 درصد پزشکان از زنان و مشهود بودن حضور آنها در دوران کرونا؛
- افزایش شرکت زنان در مسابقات قهرمانی از 76592 نفر در سال 1988 به 140000 نفر در پایان سال 2018؛
- - افزایش شرکت کنندگان در مسابقات المپیک از صفر در سال 1992 به 9 نفر در 2016 و افزایش مشارکت زنان در مسابقات زنان در مسابقات پاراالمپیک از 4 نفر در سال 1992 به 22 نفر در سال 2016
- افزایش تعداد زنان نویسنده از 11 زن در سال 1978 به 28239 زن در سال 2017 و از 51 پایگاه خبری ، به 3 خبرگزاری و 33 روزنامه با مدیریت زنان است.
- افزایش بیش از 5 برابرسهم زنان شاغل در میان قانونگذاران، مقامات عالی رتبه و مدیران ثمره تلاش هایی است که در بعد از پیروزی انقلاب اسلامی صورت گرفته است.
- زنان ایرانی در 9 سمت قضایی در سالیان اخیر مشارکت فعالانه و رو به رشدی داشته اند به طوری که در سال 1396 در کشور 594 دادیار زن، 231 مشاور قضایی، 82 قاضی شورا، 26 معاون دادستان زن و 18 معاون رئیس کل زن فعالیت داشته است که دستاورد مهمی‌برای زنان ایرانی در حوزه قضایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی محسوب می‌شود.