حجاب و مباحث پیرامون آن همواره یکی از پر حاشیهترین مسائل حوزه زنان بوده است زیرا در طی سالیان متمادی دشمن برای تخریب این مهم تمام تلاش خود را نموده و در توطئه چینی آشکار و پنهان کوشیده است تا نه تنها زنان بلکه مردان را از این اصل دور نماید، استراتژیهای دشمن از قبیل ابهام زایی در اصل پوشش، واردات مدهای غربی و مانند آن به ویژه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در جریان ناتوی فرهنگی حجاب را با چالشهایی جدی مواجه ساخته است برای آگاهی از این موضوع به سراغ زهره السادات لاجوردی مدیر سیاسی –فرهنگی مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری رفتیم.
گفت و گو: پروانه هادیزاده – نفیسه زارعی
* چرا حجاب اسلامی زنان مورد هجمه قرار گرفته است؟
در طی سالیان متمادی پیش از واقعه کشف حجاب آنچه جوامع سرمایه داری و توسعه نیافته را در خصوص تسلط و احاطه به منابع و پتانسیلهای فکری و فرهنگی ایران به تلاش واداشت رساندن کشور به آخرین درجه از وابستگی و تمایل به سمت اهداف کشورهای غربی بود. کشورهای غربی در یافتند که موضوع عفاف و حجاب از موارد و موضوعات حائز اهمیتی است که پرداختن به آن و البته تضعیف آن در بین جوامع و خانوادههای مسلمان علی الخصوص زنان به جهت نقش مهم مادری و همسری و اجتماعی آنان بسیار قابل تامل است.
در این میان با توجه به نقش پر رنگ زنان در شکل گیری نگرش اسلامی و دینی در بین اعضاي خانواده کلیه برنامه ریزیها و تلاشها را در جهت برداشتن پردههای عفاف و حجاب در بین زنان آغاز نمودند و در این راه از حمایتهای بیخردانه رضا خان بهره برداری نموده و راه را جهت احیای سنتهای اصیل اسلامی و دینی بستند
آنچه در موضوع عفاف و حجاب و نقش آن در تقویت پایهای جامعه اسلامی مهم است، اصالت این موضوع و نقش تاثیر گذار آن در تربیت نسل سالم و صالح است نسلی که معتقد به شریعت اسلام و وفادار به ارزشهای فرهنگ علوی و فاطمی هستند و همین امر منجر به ترس بیش از پیش جوامع غربی و ضد دینی از موضوع حجاب است فلذا کلیه برنامهها و پژوهشهای خود را در راه شناسایی راهکارهای از بین بردن عفاف بین زنان جوامع اسلامی قرار داده اند.
* به اعتقاد شما آیا تحرکاتی که راجع به حجاب اسلامی در قبل و بعد از انقلاب اسلامی صورت گرفته یک حرکت سازماندهی شده است؟
قطعا همین است چرا که طی سالیان گذشته علی الخصوص پس از انقلاب اسلامی غالب برنامهها و طرحهای فرهنگیای که در ایران شکل گرفته در راستای دفاع از صیانت دینی و مقابله با تهاجم فرهنگی است و این امر نشان دهنده این است که طبق آمارها و شواهد غالب برنامهها و تصمیم گیریها ی جوامع غربی در مقابله با نظام اسلامی از راه تهاجم و شبیخون فرهنگی و ساخت برنامههایی در راستای تضعیف و تزلزل نهاد خانواده در اسلام و در کشورهای اسلامی بوده است بنابر اين با راه اندازی شبکههای ماهوارهای که محوریت اهداف خود را تضعیف نهاد خانواده و هدفگیری خاص براي مقابله با نهاد خانواده و جنگ علیه خانواده بنا نهادهاند و با دریافت هزینههای کلان از کشورهای ضد اسلامی غربی و با راه اندازی سایتهای غیر اخلاقی و شبکههای پخش فیلمهای خانوادگی به صورت رسمی اعلام جنگ نرم علیه خانواده را نمودهاند و بر ما به عنوان متولیان مباحث فرهنگی کشور فرض است با بهره گیری از نمونههای معنوی موجود و راهکارهای اسلامی و دینی به مقابله با این آسیبها بپردازیم
به نظر میرسد حرکتهای سازمان یافته و شکل گرفته بر علیه عفاف و حجاب ریشه در ناآگاهی زنان جوامع اسلامی از فرامین و منویات بزرگان دین مبین اسلام دارد که خود، راه را در جهت دست اندازی هر چه بیشتر مدعیان حقوق بشر کشورهای ضد دینی بیاخلاق فراهم میآورند. زنان با آگاهی از تعلیمات دین اسلام میتوانند با قدرت به مقابله با پیامهای ضد اخلاقی و سازمان یافته و تحریکات ضد اسلام بپردازند و در این مسیر با تاسی به دستورات حضرت فاطمه زهرا (س) الگوی زن مسلمان ایرانی را به همه جهانیان ارائه دهند.
* در این چند دهه اخیر شبهاتی از قبیل حکم اولیه و ثانویه بودن حجاب و یا وجوب حجاب در زمان پیامبر اسلام و همچنین حجابی که از سوی شارع مقدس وضع گردیده و امروز مورد قبول جامعه نیست توسط معاندین مطرح شده است لطفا نظر خود را در خصوص این اظهارات بیان کنید؟
در مورد وجوب پوشش زن در میان هیچ یک از مذاهب اسلامی تردیدی نیست و همه فقیهان و عالمان بر لزوم پوشیده بودن بدن از نگاه نامحرم اتفاق نظر دارند و این حکم به دلیل بیان آن در قرآن ابدی و همیشگی است همچنین روایات فراوان با سندهای صحیح از پیامبر و ائمه هدی نیز لزوم وجوب حجاب و داشتن حرمت و حریم را برای زن مسلمان ثابت مینماید از سوی دیگر با توجه به بیانات بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) در مییابیم که ایشان نیز بسیاری از احکام حکومتی را در چارچوب احکام فرعی ندانسته و چون این قوانین دایر بر مدار مصالح نظام اسلامی است الزام قانونی دارند.
همچنین شواهد تاریخی مبین این نکته است که ایرانیان قبل از ظهور اسلام نیز پوشیده و با حجاب بودهاند و اسلام را به این دلیل پذیرفتهاند که در بسیاری از شاخصها و مولفههای فرهنگی با آن مشترک بودند اما آنچه در مورد پوشش زنان به طور خاص اهمیت دارد این است که رعایت نکردن پوشش در عصر حاضر با گذشته تفاوت اساسی پیدا کرده است و با عصر معصوم و زمان صدور روایات قابل قیاس نیست. امروزه در غرب به زن به دیده کالایی جنسی نگاه میشود و مد و طراحی لباس برای «هرچه شهوت انگیز جلوه دادن زنان» عمل میکند و این امر در حال جهانی شدن است. امروزه آنچه مدل لباس را تعیین میکند روانشناسی جنسی است و در حقیقت مبتکران مدهای تازه همواره در کار تنظیم نسبت میان برهنگی و پوشیدگی هستند تا بتوانند حداکثر جلوه و جاذبه را در این جنس و حداکثر اشتیاق را در جنس دیگر ایجاد نمایند پوشش زنان در عصر کنونی در غرب به سوی تهییج جنس مخالف از راه جلوه دادن هر چه بیشتر اندام و زییاییهای زن پیش میرود و وسایل ارتباط جمعی جدید نظیر سینما، شبکههای ماهوارهای و اینترنت با سرعت و وسعت حیرت آوری در سطح جهان به این امر دامن میزنند، در حالی که درگذشته طراحیهای لباس «عمدتا جنبه کاربردی و زیباییشناختی» داشت و با توجه به شرایط و امکانات اقلیمی و زیبایی، جنبه کاربری آن را در نظر میگرفتند بنابراین، تبدیل زن به کالای جنسی که فرهنگ برهنگی را در پی آورد، پدیدهای جدید است که سبب تمایز فرهنگی دوران معاصر از روزگار گذشته است و رعایت نکردن پوشش اسلامی در عصر حاضر با پوشش زنان در عصر صدور روایات قابل قیاس نیست و برهمین اساس، مفاسد مترتب بر رعایت نکردن پوشش اسلامی بسیار فراتر و متفاوتتر از مفاسد پوشش نامناسب در عصر معصومان است.
* در طی این سی سال پس از پیروزی انقلاب چرا هنوز حجاب در جامعه ما نهادینه نشده است؟ به نظر شما چه نقاط قوت و ضعفی در فرهنگ سازی این فریضه داشتهایم؟
در ابتدا لازم است توجه داشته باشیم امپراطور عظیم رسانههای غربی به مدد «قدرت و ثروت» همه تلاش خود را در سرتاسر جهان برای فاصله گرفتن زنان از فرهنگ عفاف و حجاب به کار گرفته است. نهادینه سازی فرهنگ حجاب و عفاف بعنوان یکی از ضرورتهای باورهای دینی، مستلزم برنامه ریزی صحیح در سه حوزه فرد، خانواد و جامعه است البته نقش حکومت اسلامی در ایجاد این باور، انکار ناپذیر و حتی ضروری و اساسی است اما برای عملیاتی شدن مراحل تعمیق (نهادینه سازی) ترویج (گسترش فرهنگ) تحفظ (حفظ باورهای ترویج شده) یک فرهنگ، نیازمند حرکت جمعی پویا میباشیم نبود غیرت دینی یا کم رنگ شدن تعلقات خانوادگی و عدم تبیین صحیح و به روز آموزههای دینی برای جوانان و توجه بیش از اندازه به مادیات و مادی گرایی در برنامههای فردی و اجتماعی، نبود سیستم هدایتی برای ایجاد نشاط و انرژی نسل جوان، عملکرد نادرست برخی از متولیان این فرهنگ در جامعه و القای شبهات دینی توسط برخی از رسانهها و روزنامهها و نشریات بدون اهتمام در رفع آن و شبهه زدایی، نبودن جایگاه معنایی و عملی از فریضه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه عواملی هستند که به عدم نهادینه شدن فرهنگ عفاف و حجاب دامن زدهاند.
از نقاط ضعف در راستای فرهنگسازی در این عرصه میتوان به کاستی در معرفی الگوها به نسل جوان و بالا رفتن سن ازدواج و عدم تمهیدات ویژه در راستای پائین آمدن سن ازدواج و قبح زدایی از برخی از تعاملات اجتماعی، تلاش ناکافی در ایجاد محیط سالم اجتماعی اشاره نمود.
* برای مبارزه با عوامل بیحجابی و ارتقای امنیت اجتماعی چه راهکارهایی را میتوان ارائه داد؟
با توجه به اینکه عوامل زیر در به انحراف کشاندن مسیر ارزشها و گسترش بیحجابی در جامعه مؤثر میباشد ابتدا این عوامل را بازگو نموده و سپس به راهکارهای مبارزه با این عوامل میپردازیم:
القای فرهنگ مسموم دشمن، ضعیف ارائه شدن ابزارهای اقناع، کم رنگی تعلق به فرهنگ خودی و توجه بیشتر به دیگر فرهنگها، ضعف اعتقادی، بحرانهای هویتی، اتصال به انگارههای غربی که غالبا ضد ارزش میباشند (غرب گرائی)، القاء و برداشت محدودیت درحجاب بجای مصونیت در فرهنگ عمومی، بیتوجهی به پی آمدهای منفی بیحجابی، عدم مدیریت مدگرائی و تنوع خواهی نسل جوان توسط متولیان عرصه فرهنگ، کم هزینه بودن انحرافات، القاء انگارههای فمینیستی و تزریق احساس تبعیض و محرومیت در زنان و اثرپذیری از شبکههای ارتباطی بیگانه باعث بروز این هنجارشکنی در سطح جامعه شده است ولکن از راهکارهای ارتقای امنیت اجتماعی در راستای ساماندهی بحث بیحجابی در جامعه میتوان به این نکته اشاره کرد که مردم و مسئولین میتوانند با انجام امور زیر بنائی زمینه ساز گسترش عفت عمومی در راستای شناسائی مرزهای مفهومی حیا، عفاف و حجاب در جان مایه فرهنگ ارزشها باشند و با ایجاد مراکز بیشمار در حوزهْ رفع شبهات اعتقادی و اجتماعی با هزینهای کم و در صورت امکان به شکل رایگان و تسهیل و تسریع در ایجاد زمینههای ازدواج جوانان با جهت بخشی مشروع به غرایز جنسی از ورود و پخش ویروسهای تحریک زا در جامعه جلوگیری نمایند و با ایجاد تفریح گاههای سالم هم شأن جامعه اسلامی و رفع مشکلات اقتصادی شهروندان، زمینههای رشد فرهنگی را مهیا نمایند.
* سلیقهای عمل نکردن دستگاههای مسئول از قبیل ستاد امر به معروف، نیروی انتظامی و دستگاه قضایی تا چه اندازه بر این مهم تاثیر گذار است و نقش مسئولین در ترویج حجاب به چه میزان است؟
اگر دستگاههای مسئول از طریق بازوان اجرائی خود، ارادهای در راستای مقابله با ناهنجاریها داشته باشند لازمه ْ آن انجام عملیات پیش گیری و واکسینه کردن جامعه در مقابل هنجارشکنیها از طریق ائتلاف و وحدت ِ درون سازمانی است که نه تنها از بروز سلایق غیر علمی جلوگیری میکند بلکه در جهت نهادینه شدن هنجارها و باورها و عدم موازی کاریها راه گشا خواهد بود لذا با ایجاد وحدت رویهْ فرهنگی در دستگاههای متولی ارتقاء فرهنگ در کشور، میتوان تا حدودی به ساماندهی این فرهنگ عمومی پرداخت هرچند برخی از مسئولین علی رغم هشدارهای مکرر رهبری مبنی بر ورود شبیخونهای فرهنگی دشمن در فضای ارزشی جامعه خود را به تغافل زدند و بجای فرهنگسازی به فرهنگسوزی افتادند اما نهادینه سازی، گسترش و حفظ فرهنگ حجاب و عفاف در جامعه اسلامی نیازمند حرکتی گروهی، هدفمند و پویا است از این رو تلاش همه جانبه مسئولین به ویژه ارکان فرهنگی نظام را میطلبد که نقش مسئولین در این حرکت اصولی را میتوان به چند مرحله تقسیم نمود:
* ایجاد زمینههایی جهت بروز احساس ضرورت تحول در فرهنگ عمومی حجاب و عفاف در بین مردم
* شناخت کارشناسانهْ آسیبهای موجود از بیعفتی و بیغیرتی و بدحجابی در جامعه و تأْثیرات آن بر خانواده
* هدایت نیروهای بالفعل دولتی و آموزش روشهای درونی سازی ارزشها به نیروهای بالقوه و تسری نتایج آن به سطح عموم جامعه
* پشتیبانی مالی و معنوی از برنامه سازان و جهت دهندگان جریانهای فرهنگی کشور در راستای ایجاد زمینه مناسب برای درونی کردن فرهنگ عمومی عفاف و حجاب
* توجه به ورودیهای فرهنگی و بررسی گلوگاههای نشتِ ارزشها در مسیر ضد ارزش شدن و جایگزین کردن تدابیر و برنامههای متناسب و جذاب به جای فرآوردههای ضد فرهنگی.